जुगाडाकी
लीला
(तीन प्रेमकथा)
h'uf8fsL nLnf
afh'/f lhNnfsf] ;b/d'sfd dft{8L ahf/ x]¥of] eg] ToxfF cfw'lgs hLjgsf nflu rflxg] ;a}yf]s b]lvG5g\ t/ clns klt{/sf] h'uf8f cGwsf/d} afFr]sf] lyof] . ToxLF t xf] d]/f] e]6 /d]Gb| dNn;Fu ePsf] . /d]Gb|sf lktf ;j{]Zj/ dNn To; e]usf /fhf g} dflgGy] /x]5g\ . t/ /d]Gb| cfw'lgs ljrf/sf] dflg; lyof] . ca k/Dk/fut 9/f{n] rNb}g eGg] p;n] a'em]sf] lyof] .
h'uf8fsf] x]Nykf]:6df lgo'St eP/ uPs} lbg ahf/df pml;t e]6 clg lrgf/L eof] d]/f] . p;}sf] ;Nnfxdf d}n] p;sf] l5d]sLsxfF 8]/f lnPF . x]Nykf]:6df sd{rf/Lsf nflu Sjf6{/ t lyof] t/ ToxfF g k'Ubf] kfgL lyof] g ;fFemlaxfg xf/u'xf/sf nflu l5d]sL . h'uf8f ahf/df cem} lah'nL k'u]sf] lyPg, t/ otf ahf/df a:of] eg] w]/} ;xh x'GYof] .
/d]Gb| lstfa k9\gdf ?lr
/fVYof] . pm ;a} vfnsf lstfa k9\Yof] . Oltxf;, e"uf]n, ;+:s[ltsf lstfa
p;sf] b/fhdf el/e/fp lyP . ;flxTo klg k9\bf] /x]5 . p;n] d]/f] 8]/faf6 ;dsfnLg
g]kfnL syf–;ª\u|x / pkGof; nu]/ k9\of] . sljtf–;ª\u|xx¿ klg k9\of] . p;n] dnfO{
klg sltko lstfa k9\gsf nflu lbof] . k'/fgf lstfa t p;sf] k':tsfnodf dgUu] .
;fob afh'/f lhNnfel/df p;n] hlQsf] ultnf] k':tsfno s;}n] /fv]sf lyPgg\ .
/d]Gb|nfO{ ufpFn]x¿ ;fgf
/fhf eGbf /x]5g\ . wgLdfgLsf] 5f]/f] eP klg s'ntdf lyPg t/ sfdwfd klg vf;} s]xL
lyPg . ;/sf/L sd{rf/L x'gfn] / ;fgf] /fhfsf] ;fyL ePsfn] dnfO{ Ps–b'O{ xKtfd}
;a} ufpFn]n] lrg] .
/d]Gb|sL alxgL lyO{ nLnf .
Tof] uf]/L l76L la56\6 km'lt{nL, xFl;nL / 6f7L lyO{ . 7"nf] rf}8f 7s'/L
cg'xf/ . km/flsnf] lgwf/ / Psbd ;fgf] y]Krf] gfs ePsL lrl6Ss k/]sL xf]rLxf]rL,
/fd|L, nf]enfUbL / uf]/L lyO{ . d eG5', 7s'/LsL 5f]/Lsf] ¿kdf gn6\l7g] s'g} dflg;
x'Fb}g . pm 3/]n' sfdwGbf, l;nfOa'gfO, lrqsfl/tf / ufogdf ljnIf0f lyO{ .
Tof] s]6L slt af]n}of eg],
v} s] eGg], h'g;'s} ljifo / k|;ª\udf klg Psbd ultnf ljrf/ k:sGyL . pm ahf/el/sf
;a} dfG5]nfO{ ;fOgf] nufP/ af]NyL– sfG5faf–sfG5Lcfdf, ;fgfaf–;flgcfdf, dfdf,
dfOh", 7"nf]a'af–7"nLcfdf, lbbL–legfh', k'mk"–km'kfh',
efO–alxgL, bfbf–lbbL cflb . p;n] ;fOgf] gnufPsf] dflg; g} sf]xL lyPg .
cfkm"eGbf 7"nf jf dfGg'kg{] ;a}nfO{ ;fOgf]kl5 pm ‘–xh'/’ km'sf{] yk]/
af]nfpFyL M km'k"xh'/, dfdfxh'/, bfbfxh'/ . ;fOgf] nfpg' gkg{]nfO{ jf
;fgfnfO{ pm ‘–/fhf’ jf ‘—d}ofF’ km'sf{] nfP/ ;Daf]wg uyL{ M efO/fhf, sfG5Ld}ofF
.
t/ nLnf k"0f{ lg/If/
lyO{ . /]l8of] ;'g]/ / l6eL x]/]/ b]zb'lgofFsf] af/]df cyfx hfgsf/L af]s]/ Tof]
lg/If/ s]6L ahf/df 8'NyL / e]l6g] ;a}nfO{ ;fOgf] cg';f/sf] clejfbg uyL{ .
To;n] klxnf] e]6d} dnfO{
æ;f]N6L ;/Æ ;fOgf] nufO{ . kftnf /l;nf cf]7 ePsf] p;sf] ;fgf] 7s'/L d'vaf6
lg:s]sf] ;f]N6L ;/ zAb v'a dg k¥of] dnfO{ . x'g t h'uf8fdf ;f]N6L ;fOgf] nufpg]
rng vf;} 5}g, t/ v} lsg s'g k|]/0ffn] xf] nLnfn] dnfO{ hlxNo} ‘;f]N6L ;/’ egL .
slxn]sfxLF p;n] ‘;f]N6Lxh'/’ ;fOgf] klg nfpFyL, t/ Tof] Tolt ;'xfpFlbnf]
nfUb}gYof] dnfO{ .
nLnfsf] hfgsf/Laf6 ahf/sf]
s'g} s'gf] l5Kt}gYof], s'g} s'/f] l5Kt}gYof] . s;sf] 3/df slxn] s] kfSof], sf]
slxn] g]kfnuGh uP/ slxn] kmSof{], s;n] s;nfO{ s]s] eGof] Tof] ;a} o;nfO{ yfxf
x'g] . sf]xL p;sf] hfgsf/Laf6 pDsg / aRg ;St}gYof] . ufpFdf s'g} gofF 36gf
36\of] eg] pm dnfO{ ;'gfpg cfOk'UyL .
3fd lgs} tn k'lu;s]sf lyP .
klZrdk6\l6sf] enfof8fF8fdf 3fd a:g ca w]/} ;do afFsL lyPg . rf]ssf] rf}tf/fdf
r'krfk al;/x]sf] lyPF, ptfaf6 nLnf d':s'/fpFb} cfO{ . ;fydf p;sL eb} /lx5 .
æ;f]N6L ;/ Û gd:sf/ Û o;
b]znfO{ s;/L pGgltsf] dfu{df 8f]¥ofpg'kg{] xf] eg]/ PSn} a;]/ ;f]lrl;Fb} 5
h:tf] 5 lg <Æ pm lrRofO{ .
clejfbg kmsf{pFb} d}n]
eg]F– æo; b]zsf] kf6{k'hf{ yf]qf] 5 . log} kf6{k'hf{sf] e/df xfdL cl3 a9\g
;St}gf}F .Æ
æPsl5gsf nflu Tof] yf]qf]
kf6{k'hf{ / b]zsf] ef/L la;fO:of] . ef]ln laxfg ahf/el/sf ;a}nfO{ af]nfP/ Tof]
ef/L afFl8lbg'k5{ . xh'/nfO{ clns xNsf x'G5 .Æ pm xfF;L .
æd]/f] ef/L yfldlbg] dg 5
eg] eg g t, eb}nfO{ sxfF k'¥ofP/ Nofof} <Æ d}n] p;nfO{ ;f]w]F .
æzfDejLsxfF uPsL lyPF .
xh'/ ;fDaljqmd dNn km'kfxh'/nfO{ lrlgl;G5 lg, pxfFs} 7"nL 5f]/L . d]/L
afn;vf xf] . lax] eP/ uO{ . gf}8fsf]6sf rNn7s'/Ln] lax] u/]/ nu]sf . cfh dfOt
cfPsL /lx5, e]6\g uPsL lyPF .
ægf}8fsf]6 sxfF 5 lg <Æ
d}n] ;f]w]F .
ænf} Û xh'/nfO{ gf}8fsf]6
klg sxfF 5 yfxf 5}g xlu < x'g t xf] lg, k"j{sf] dfG5], s] yfxf xf];\ .
gf}8fsf]6 t Psbd} glhs} 5 oxfFaf6 . km6fkm6 lxF8\g]sf nflu tLg 306fsf] af6f]
klg gxf]nf . xfdLh:tfnfO{ rflxF kfFr 306f ===. uf}d"naf6 ptf, 8fF8fdfG8'
hfg] af6fdf ==.Æ
ælgs} 6f9f /x]5 .Æ d}n]
eg]F .
æx;\ t ;f]N6L ;/, xfdL hfcf}F
x} < 3/df dfF–xh'/ PSn} xf]Ol;G5 .Æ olt eg]/ pm km6fkm6 lxF8L . cln k/ k'u]/
p;n] kms{]/ x]/L . df]8df glanfpGh]n d p;}nfO{ x]/]/ al;/x]F .
csf{] lbg pm x]Nykf]:6df
cfO{ . cfO/g rSsL dfUg cfPsL /lx5 .
æ5fp x'g] a]nf eof] . Psbd
w]/} /ut hfG5 . sdhf]/L x'G5 . cfO/g rSsL vfg'k5{ ls eg]/ … .Æ p;n] egL .
k|zf;lgs sd{rf/L x'F d, t/
:jf:Yo k|fljlwsn] ug'{kg{] sfd;d]t ug'{k5{ slxn]sfxLF . p;nfO{ cfO/gsf s]xL
uf]nL lbP/ k7fPF .
clkm;af6 kms{Fbf nLnf
3/cufl8sf udnfdf kfgL nufO/x]sL /lx5 . pm dnfO{ b]v]/ ToxL hfb'do d':sfg d':sfO{
. p;sf] d':sfgsf] km}nfj6 cf]7af6 ;'? eof], ufnfdf km}lnof], t'?Gt} cfFvfdf
k'u]/ k"0f{ cfsf/ lnof] .
æ;f]N6L ;/ Û 6f9}af6 <Æ
æPsbd 6f9faf6 . d
cfkm" slxNo} k'Ug gkfPsf] b]zlt/af6 .Æ d}n] lv:; ub{} eg]F .
p;n] pbf; cg'xf/ b]vfP/
egL– æoxfF To:tf] b]z e]l6:of] <Æ
æeGg ldNb}g .Æ
æs'g b]zlt/af6 cfO:of xf] /
< ;fpbL, stf/, dn]l;of, sf]l/of ls hfkfgaf6 < ls c:6]«lnof / cd]l/s}af6
cfO:of kf] xf] ls <Æ p;n] ;+jfbnfO{ ;xh dfu{df df]l8lbO{ .
æotf Pp6f ljzfn b]z /x]5 .
Psbd ;kmf, ;'Gb/ / x/fe/f . To; b]zdf Pp6L /fhs'df/L /lx5g\, la56\6} ;'Gb/L .
t/====xf];\ Û elGbgF .Æ olt eg]/ d ;/f;/ cfkm\gf] 8]/flt/ nfu]F .
csf{] lbg km]l/ pm
rf}tf/fdf b]vf k/L . pm;Fu p;s} pd]/sL Pp6L l76L klg lyO{ . l;Gb'/kf]t]df
;lhPsL Tof] l76L Psbd cf}krfl/s n'ufdf lyO{ . ;fob st} 6f9f k'u]/ cfPsf lyP tL
.
æoxL xf] zfDejL . d]/L ;fyL
=====.Æ nLnfn] d]/f k|Zg;"rs cfFvf b]lv5 .
æcR5f Û clg gf}8fsf]6sf] va/ s] 5 <Æ d}n]
zfDejLlt/ kms{]/ eg]F .
æ;ayf]s 7Ls 5 xh'/ . t/
d}n] xh'/nfO{ lrGg ;lsgF .Æ p;n] gd:sf/ ub{} egL .
æx]x] . lx;fa–lstfa a/fa/ .
t/ d lrlg/xg'kg{] dfG5] x}gF . aflxl/of . k"j{]nL . ptf db];sf] . hflu/
vfg dfq cfPsf] otf . x]Nykf]:6df . 8]9–b'O{ jif{kl5 t ;?jf eOxfN5 .Æ d}n] xft
hf]8L–hf]8L eg]F .
æxQ]l/sf Û xfd|f] ;f]N6L ;/ Sof ÛÆ
nLnfn] egL .
æTo;f]eP km]l/ gd:sf/ u/]F
. ;'af]w ;/ eg]sf] xh'/ xf]Ol;Fbf] /]5 . x]Nykf]:6sf] OGrfh{ .Æ
æd OGrfh{ x}gF, k|zf;lgs
sd{rf/L x'F .Æ d}n] km]l/ gd:sf/ kmsf{PF .
æTo;f]eP ca ;'lg:of] ;f]N6L
;/ Û h'uf8fdf hflu/ vfg
aflx/af6 hf] cfpF5, To;n] tLg jif{leqdf tLgj6fdWo] Pp6f sfd ug{}k5{ . xh'/n]
a]n}df yfxf kfPsf] /fd|f] .Æ zfDejLn] rf}tf/fdf a:t} egL . nLnfrflxF pleO{–pleO{
d';'d';' d':sfO/x]sL lyO{ .
æs] x'g\ To:tf sfd <Æ
d}n] 5Ss k/]/ ;f]w]F .
æoxfF cfpg] k'ln;, l6r/,
Aofª\s jf ;/sf/sf sd{rf/L hf] eP klg tLg jif{leqdf oL tLg sfd gu/L pDsg kfPsf]
5}g sf]xL cfh;Dd .Æ p;n] km]l/ e"ldsf afFwL .
æeg g ;f]lN6gL, s] x'g\
To:tf] sfd < xhf/ sfd lbgx'F ul//x]s} 5' . ca cem s] ug'{kg{] xf] / <Æ
d}n] xfF:t} nLnftkm{ kms{]/ ;f]w]F .
æTo:tf sfdnfO{ oxfF s;n]
sfd eG5 < Tof] t hflu/ vfPsf] kf] t Û ca
sfdsf] s'/f M oxfF cfP/ hf] dflg; tLg jif{ a:5, p;n] ug{}kg{] klxnf] sfd xf]
oxfFsL s]6L laxf ug{] . olb klxnf] sfd ug{ tof/ geP bf];|f] sfd u/] klg x'G5 .
bf];|f] sfd xf] oxfF h'uf8f ahf/df 3/–38]/L lsGg] . bf];|f] sfd ug{ klg tof/
gx'g]n] t];|f] sfd gu/Lsg rflxF pDsg kfpFb}g .Æ zfDejLn] clGtd jfSodf ljz]if
hf]8 lbP/ egL .
æv}, klxnf] / bf];|f]
sfdrflxF ul/Fb}g xf]nf, t];|f] ljsNk g} /f]Hg'knf{ . s] xf] lg Tof] ltd|f]
t];|f] sfd <Æ d}n] ;fOgf] gnufO{ eg]F .
æt];|f] sfd xf]– oxfFsf
s]6fx¿sf] xftaf6 s'6fO vfg' . oxfF cfPsf aflxl/ofn] tLg jif{df olt tLgdWo] Pp6f
klg sfd gu/L cfh;Dd sf]xL pDs]sf] 5}g .Æ pm Psbd hf]8n] xfF;L .
ædnfO{ klxnf] :jLsf/ 5 a?,
bf];|f] ljsNknfO{ klg v/fa elGbgF, t/ ef], t];|f]rflxF rflxPg .Æ cfkm\gf]
k|fyldstf–qmddf ;+zf]wg k|:tfj k]; u/]/ d}n] klg xfF;]/} hafkm lbPF .
æTo;f]eP s'/f] ldlnxfNof]
lg ;/ xh'/ . ;/ xh'/n] o; b'lvofnfO{ o:;f] Ps lrD6L l;Gb'/ lb:of] g, eOxfN5 .
of] s]6L cyf{]s s]xL dfUbf klg dflUbg . s]xL rflxFbf klg rflxFb}g o;nfO{ .Æ p;n] nLnftkm{ xftn] b]vfpFb} egL .
nLnf nfhn] /ftLkL/L eO{ .
p;n] zfDejLsf] sfFwdf Ps s7f]/ d'Ssf lxsf{O{ .
ælkmqmL gn]pm zfDejL .
otfsf dfG5]nfO{ rflxg] g} xf] eg] Ps lrD6Ldfq lsg, vRr/d} ef/L af]sfP/ NofpFnf
g l;Gb"/ t Û o;
ahf/sf dfq xf]Og, lhNnfel/sf ;a} sGg]s]6LnfO{ k'U5 .Æ d}n] uDeL/ cg'xf/ agfP/
eg]F .
zfDejLn] clns ems{]sf] cfjfhdf
egL– æxh'/n] l;Gb'/sf] efpdfq hflg:of /]’5, l;Gb'/sf] d"No a'lem:of /]’g5
ÛÆ
nLnfsf cfFvf crfgs /l;nf
b]lvP . d r'k ePF .
ærn\ Û hfd\, lxF8\ ÛÆ
cf]l;nf cfFvf dlt/ ;f]em\ofpFb} nLnfn] zfDejLnfO{ tfgL . zfDejLn] dnfO{ cfFvf
lemDSofO{ / labf dfu]sf] O;f/f ub{} xft
xNnfP/ nLnfsf k5fl8 bu'/L .
s]xLa]/df d klg sf]7flt/
nfu]F .
emdSs ;fFem kbf{ nLnf d]/f]
sf]7fdf cfO{ . xftdf s]xL vfg]s'/f lyof] .
æs] xf] <Æ
æ;]n/f]6L . zfDejLn] k7fOlbPsL . p;n]
eg]sL 5]– uwfn] NofPsf] rNnf a?, t/ vRr/df af]sfP/ NofPsf] l;Gb"/ oxfF
rNb}g /] .Æ
æP . dnfO{ To:tf] lgod yfxf lyPg lg t .Æ
d xfF;]F .
æ;f]N6L ;/ Û Pp6f k|Zg
;f]w"F < dflg;n] s]nfO{ k|]d ug'{k5{ <Æ p;n] d]/f]
egfOnfO{ a]jf:tf ub{} egL .
æh]k|lt k|]defj k}bf x'G5 To;}nfO{ .Æ
æTof] t xf], t/ ;r]t k|]d s]nfO{ ug'{ a];
x'G5 eg]/ ;f]w]sf] .Æ p;n] ;f]wL .
dnfO{ eGg dg lyof]– k':tsnfO{ . t/ of]
lg/If/ lar/LnfO{ To;f] elglbP/ b'MvL agfpg'afx]s s]xL kmfObf lyPg . d}n] eg]F– ædflg;nfO{
. dflg;sf] sNkgf / l;h{gfnfO{ .Æ
æd}n] vf]h]sf] pQ/ kfPF . ;+;f/df dflg;
g} ;a}eGbf ;'Gb/ ;[li6 xf] . dflg;n] cfkm\gf] ;'Gb/ ¿k, ;'Gb/ sNkgf / ;'Gb/
l;h{gfn] o; ;+;f/nfO{ emg\eGbf emg\ ;'Gb/ agfO/x]sf] 5 . dflg;sf] k]|dsf] c;nL xsbf/
dflg; g} xf] .Æ nLnfn] egL . olt eg]/ pm
h'?Ss p7L .
p;n] lg:sg] a]nfdf km]l/ dlt/ kms]{/ egL–
æxj;\ t ;f]N6L ;/, d nfu]F . d xh'/sf] ;Gb]z zfDejLnfO{ ;'gfOlbg]5' .Æ
h'uf8f ;fgf] ahf/ xf] . d'Vo rf]sdf 7"nf] rf}tf/f] 5 . a]n'sflt/
j/kLknsf] 5fofdf ufpFsf a"9fkfsf e]nf x'G5g\ . b]zb]zfj/sf s'/f x'G5g\ . slxn]
t tn uf}d"n a]F;L / dfly dxfb]j8fF8f;Ddsf dflg; klg oxfFsf ukmufkmdf e]nf
x'G5g\ . 7"nf] rf}tf/f] h'uf8fsf] ;fdflhs hLjgsf] s]Gb| xf], ;Dks{sf]
s]Gb| xf] . d 3fd enfof8fF8fdf k'Ug nfUbf ToxfF k'Uy]F . laxfg cFWof/}b]lv
lbge/ Psbd rxnkxn eP klg 3fd enfof8fF8fdf k'u]kl5 ;'g;fg x'GYof] ahf/ . bf]sfgx¿ aGb u/]sf]
cfjfhafx]s s]xL ;'lgFb}gYof] . s's'/x¿;d]t Toltv]/ r'krfk w'n] ;8sdf
u'F8'lNsO/x]sf e]l6Gy] .
nLnf km"nsL ;f}lvg lyO{ . 3/leq, aflx/, a/G8f /
lkF9Ldf clg af6f5]p;Dd p;n] htftt} km"n /f]k]sL lyO{ . ;L;fsf af]tn,
Knfl:6ssf a6\6f, udnf / k'/fgf aflN6gdf klg p;n] km"n /f]k]sL lyO{ .
Knfl:6ssf af]tn sf6]/ p;n] ;fgf;fgf udnf agfPsL lyO{ . Knfl:6ssf a6\6f,
vfg]t]nsf Uofng / k'/fgf aflN6gnfO{ klg ldnfP/ sf6]/ p;n] cfsif{s udnf agfPsL
lyO{ . h'uf8fdf xfdLsxfFem}F l;d]G6 jf df6fsf udnfsf] rng lyPg .
æolt w]/} km"n 5g\ . l3ps'df/L / qmf]6f]gx¿ vf]O
< SofS6;x¿, a]nfkm"n / rd]nLx¿ vf]O <Æ d}n] Ps lbg ;f]w]F .
ædnfO{ l3ps'df/L / SofS6;x¿ km"n nfUb}gg\ . qmf]6f]g
/ gLnsfF8fx¿;d]t km"n nfUb}gg\ . tL t /ª\uLrª\uL kftdfq x'g\ . a]nL /
rd]nLrflxF Psbd ;'Gb/ nfU5g\ . ltgLx¿sf] af:gfn] d]/f] x[bo hfu[t x'G5 . t/
ltgnfO{ xfd|f] ;]jf lbgx'F rflxFb}g . lbgx'F ;]jfz'>"iff ug{ gkfOg]
km"n t jgd} nufP eOuf] lg, 3/df lsg <Æ nLnfn] cfkm\gf] ;fgf] 7s'/L d'v
xNnfpFb} egL .
Ps lbg /d]Gb|sf] sf]7fdf xfdL b'O{ s'g} ljifodf ax; ub{}
lyof}F, pm lrof lnP/ cfOk'uL . xfdL b'O{sf] ukmufkm ;'Gg eg]/ pm klg ;fd'Gg]sf]
s';L{df a;L .
lrofsf] ;'sf{] tfGb} d}n] ;f]w]F– ænLnf ;f]lN6gL Û dflg;sf] hLjgdf km"nsf] dxŒj s] 5 <Æ
ædnfO{ c¿ dflg;sf] hLjgdf km"nsf] s] cy{ 5 yfxf
5}g, d cfkm\gf] cg'e"ltdfq eGg ;S5' .Æ
æs] 5 t To:tf] cg'e"lt <Æ
æxfdL r]nL eg]sf log} km"nh:tf xf}F .Æ
æs;/L lg <Æ d}n] ;f]Wg gkfO{ /d]Gb|n] ;f]Wof] .
ær]nL eg]sf] udnfsf] km"n xf] . To;nfO{ laxfg–a]n'sf
kfgL lbOPg eg] cf]OnfpF5 . udnfsf] km"n c;xfo 5, xfd|f xftsf] kfgLsf]
lt;{gfdf pm afFR5 .Æ nLnfn] cfkm\gf] 7"nf] 7s'/L lgwf/df xft /fVt} egL .
p;] cfkm\gf] afSnf] sfnf] skfn b'j} xftn]
;'D;'DofpFb} egL .
æudnfsf] km"nnfO{ slt dhf 5 Û dflg;n] lbgx'F k|]dk"j{s kfgL lbG5g\ .
km"nsf] ;'Gb/tfdf dSv k5{g\ . km"nsf] aofgdf uLt / sljtf n]V5g\ .Æ d}n] eg]F .
æv'nf hldgdf /x]sf km"nnfO{ udnfsf] ;fF3'/f] 3]/fdf
y'g]/ To;sf] c;xfokgdf /dfPsf x'g\ dflg; . dflg;n] km"nsf] lg/Lxtf / To;sf]
;'Gb/tfsf] If0f–eª\u'/tfnfO{ sljtf / uLtdf ptf/]sf x'g\, To;sf] ;'Gb/tfnfO{
xf]Og . km"n hlt ;'Gb/ x'G5 Tolt g} k/tGq klg x'G5 .Æ nLnfn] cfkm\gf] ts{
csf6\o 5 eGg] cfTdljZjf;sf ;fy egL .
æd d]/L alxgLnfO{ cfOGbf udnfaf6 cf]/fn]/ v'nf hldgsf]
:jtGqtf lbG5' . :jtGqtfk"j{s hldgdf c8]sL d]/L alxgLsf] ;'v x]g{ rfxG5' .Æ
/d]Gb|n] 3f]if0ff u¥of] .
æxh'/ dflg;sf] ;Qf / ;fdYo{;Fu le8\g ;lsl;G5 < cxF .
a? r'krfk km"nx¿sf] ;'Gb/tfdf dL7f uLt / sljtf ufO:of] . udnfdf km'n]sf
;'Gb/–;'Gb/ km"nsf] k|]ddf syf n]lv:of] . 6f9f–6f9f;Dd uP/ ;'Gb/
km"nx¿ NofO:of] / 3/df ;hfO:of] .Æ p;sf] ghflgFbf] c;Gt'li6 5lNsof] .
ælsg / <Æ d}n] jftfj/0f lgoGq0fdf lnFb} eg]F .
æklxn] d Pp6f k|Zg ;f]W5' M xfdL afv|f lsg kfN5f}F <Æ
p;n] uDeL/ eP/ egL .
/d]Gb|n] k|Zg a'em]g ;fob, pm af]n]g .
d}n] eg]F– æafv|f kfn] To;n] kf7f kfpF5 . kf7f x'sf{pg]
xf] . af]sf] eP v;L kf/]/ 7"nf] xf]pGh]n kfNg] xf] . rf8af8 cfPkl5 To;nfO{
9fNg] xf] . cfkm" gvfg]n] a]Rg] xf] . k};f cfpF5 . kf7Lx¿nfO{ x'sf{P/
k]ml/ afv|L agfpg] xf] . s;}n] b"w klg vfG5g\ ===.Æ
æ7Ls . xh'/n] Psbd 7Ls elg:of] . xfdL r]nLhflt ltg} kf7L
xf}F . t/ ;f]N6L ;/ Û
b'i6 dflg;n] lognfO{ sf6]/ vfg] ef] eg]/ s'g} bofn' dflg;n] cfP/ afv|fnfO{ jgdf
nuL 5fl8lbP s] x'G5 < o'uf}Fb]lv dflg;sf] ;+/If0fdf x's{]sf afv|f–hfltn]
jgdf cfTd/Iff ug{ ;S5g\ < jgsf hGt'af6 cfkm" aRg ;S5g\ < ;St}gg\ . d
eG5', afv|f, xfF; / s'v'/fsf] hfltnfO{ :jtGqtf lbg] gfddf d[To'sf] af6f]
k7fpg'x'Fb}g . ltgsf] hflt ;dfKt x'G5 .Æ
æTo;f]eP u'gf;f]sf] cy{ s] t < xfdLnfO{ udnfdf s}b
ul/of] / xfd|f] c;xfokgdfly v]naf8 ul/of] klg eGg] clg :jtGqtfk"j{s afFr
eg]/ e"lddf /f]Kg klg gkfpg], o:tf] klg eGg] xf] <Æ d}n] eg]F .
ædfgj ;Eotfsf] d"n ;d:of g} oxL xf] . :qLhfltnfO{
lbOg] :jtGqtf, ;DklQsf] xs cflbn] ef]lnsf lbgdf :qLhflt cem sdhf]/ aGg]jfnf 5 .
g]kfnaf6 a;{]lg tL;–rfnL; xhf/ r]nL aDaO{ cflb ;x/df a]lrG5g\ eg]/ ;dfrf/
cfpF5g\ . cfkm\g} z/L/ vf];L–af]sfem}F a]lrP/ nUbf;d]t yfxf gkfpg] sdhf]/
g]kfnL gf/LnfO{ ;DklQsf] xs cflb lbP/ ;dfg agfPsf] 7fGg' eg]sf] afv|fnfO{
cfkm}F afFr eg]/ jgdf k7fPh:t} xf] . xfdLnfO{ jgsf af3efn' / :ofn–AjfF;fn]
afv|f vfPem}F cfly{s hLjgsf cg]s ;d:ofn] lgNg]5g\ . clg km]l/ :qLhfltn]
cfTd/Iffy{ k'?ifsf] kfpdf kg'{kg{]5 . t/ Tof] lbg :qLhfltsf nflu cfhsf] eGbf
g/fd|f] x'g]5 .Æ nLnfn] egL . nLnf gf/L :jtGqtf, ;dfgtf / ;DklQ clwsf/sf]
ljkIfdf v'n]/ nfu]sL /lx5 .
/]l8of] ;'g]/ / l6eL x]/]/ sdfPsf] lzIff klg :s'ndf
jiff{}F wfP/ sdfPsf] lzIffeGbf sdhf]/ b]lvPg p;df . c7f/–aL;a;{] nLnf rf/a;]{
:gfts u/]sf s'g} s]6LeGbf sd lyOg Jofjxfl/s 1fg / r]tgfdf . p;sf] efiffdf oy]i6
;Eotf, ;+:sf/ / lzNk lyof] . p;sf] zAbe08f/df kl7tf gf/Ldf x'g] ;fdYo{ k|r'/
dfqfdf lyof] . p;sf] ts{zLntfsf cufl8 d em's]F .
k6sk6s d nLnf;Fu ts{ljts{df h'w]sf] lyPF . p;sf
a'l4dQfk"0f{ ;+jfb ;'g]/ Psbd k|efljt ePsf] klg lyPF . dnfO{ nLnf;Fusf]
;flGgWo ;'vs/ / lk|o klg nfUYof] t/ d p;nfO{ ckgfpg ;lStgy]F . h'uf8fsL o;
km"nn] d]/f] hLjg l;Fufg{ ;lStgyL . p;sf] lg/If/tf d]/f nflu c:jLsfo{
s'¿ktf, cIfDo sdhf]/L / cnª\£o ;Ldf lyof] . d}n] k6sk6s p;nfO{ cIf/sf] dxŒj
atfPF . pm d]/f] egfOnfO{ ;'Gb/ uLt dfg]/ ;'GyL t/ d}n] b]vfPsf] af6f]
lxF8\lbgyL .
PskN6 d}n] db];af6 hfFbf p;sf nflu Ps hf]/ gofF ;'Gb/
rKkn lsg]/ nu]sf] lyPF .
p;n] eg]sL lyO{– æoL rKknn] dnfO{ hLjgsf u]u|Øfg af6fdf
emg\ kL8f kf] lbg] x'g\ ls < lognfO{ s:tf] ¿kdf a'em"F <Æ
æoL rKkndfq x'g\ .Æ d}n] eg]F .
nuQ} ;?jf eO{ /f}tx6sf] uf}/ cfpg] ePF d . lxF8\g'eGbf
cl3Nnf] ;fFemdf ;w}Fsf h:tf] dl;t cg'dlt gdfuL nLnf d]/f] sf]7fdf k;L . p;n]
labfOsf zAbdf egL– æof] 7s'/LsL r]nLn] xh'/nfO{ hLjgdf slxNo} e'Ng ;Sg]5}g .
d]/f] hLjgdf cfPsf s'g} klg k'?ifn] xh'/sf] :yfg lng]5}gg\ .Æ
Tof] k|]dsf] k"0f{ cleJolSt lyof] . t/ To;df hLjge/
;fy lbg] s;d lyPg, hLjge/ ;fy kfpg] cfzf klg lyPg .
d}n] klg hafkmdf eg]F– æd klg ltdLnfO{ e'Ng] 5}g .Æ
nLnfn] dnfO{ cfkm}Fn] a'g]sf] xft] ?dfn lbO{, d}n] otf
;'g;/Laf6 nu]sf] h'6sf] gofF 7"nf] emNnf kf]lnlyg emf]nfdf xfn]/ lbPF .
o;}a]nf /d]Gb| d]/f] sf]7fdf cfOk'Uof] .
æs] rNb} 5 <Æ p;n] eGof] .
æJofkf/ rNb} 5 .Æ d}n] eg]F .
æcfF;'sf] Jofkf/ xf] .Æ nLnfn] egL .
bfh'alxgL c¿ s]xLa]/ d;Fu a;] . /d]Gb|nfO{ s]xL k':ts
pkxf/ lbPF . p;n] dnfO{ h'uf8fsf] ;Demgf:j¿k ToxfF agfOg] ljz]if k|sf/sf] 8f8'
pkxf/ lbof] . lxF8\g'cl3 nLnfn] egL– æPp6f s'/f eg"F <Æ
æeg g . cg'dlt dflu/xg k5{ / <Æ
æxh'/nfO{ lbpmF eg]/ Psbd dg nfu]sf] csf{] Pp6f pkxf/ 5
. lbpmF ls glbpmF <Æ
æTof] pkxf/ hLjge/ af]s]/ lxF8\g'kg{] xf] eg] gb]pm .
sxLF nu]/ la;fpg kfpF5' eg] 7Ls} 5 b]pm .Æ
æxh'/n] of] pkxf/ 3/sf] cfFugdf nu]/ la;fO;]nf . cGoq
sxLF gla;fO;]nf . of] h'uf8fsL r]nLsf] dfofsf] lrgf] xf] .Æ p;n] bfh's} cufl8
Pp6f ;fgf] kf]sf] lbO{ .
æPp6f s'/frflxF dnfO{ gegL lrQ a'em]sf] 5}g . ltdL lsg
km"n x'g'k/]sfdf kLl8t 5f} < ca ;fx; u/ . jgdf klg afFRg;Sg] a]nL ag,
rd]nL ag, ;'gufef ag, ;'gfv/L ag . ;+;f/nfO{ dw'/ ;'uGw b]pm . sDtLdf qmf]6f]g
t ag . SofS6; t ag . x]/ nLnf Û
cIf/n] ltdLnfO{ a]nL–rd]nL
agfpg]5 . cIf/n] ltdLnfO{ lxdfnL jgsf ;'gfv/L / nfnLu'/fF; agfpg]5 . d ltdL
db];sf] knfF; ag]/ lrQ a'emfpm elGbgF, kxf8L kfvfsf 6fFsL jf k}o'Fsf km"n
ag]/ lrQ a'emfpm klg elGbgF . ;Gtf]if pGgltsf] afws xf] .Æ d}n] Tof] kf]sf]
:jLsf/ ub{} eg]F .
tLgj6} d'vx¿ r'k eP . 5j6} cfFvfx¿ hnfDo eP . clg b'O{
bfh'alxgL p7]/ r'krfk d]/f] sf]7faf6 lg:s] . pgLx¿ uO;s]kl5 vf]n]/ x]/]F,
kf]sfdf uf]bfj/L km"nsf] aLp lyof] .
cfh;Dd xfd|f] 3/df p;}n] lbPsf] uf]bfj/L km"n
km'ln/x]sf] 5 . cfFugsf] pQ/L lsgf/df . xfdL To;nfO{ udnfdf /f]Kt}gf}F .Æ
००००
n'lDagLdf v;]sf] cfF;'
nfnLkfp8/,
lnkl:6s, km]o/ PG8 nEnL cflb w;]/ s;n] dlt/ nf]eL gh/ nufOb]nf eg]/ lrl/RofF6\6
k/]/ xf6ahf/ 8'Ng] s]6L xf]Og pm . t/ klg pm hlxNo} skfn r6Ss sf]yL{, cg'xf/
;kmf /fVyL / n'uf Psbd ldnfP/ nfpFyL . sfnL–sfnL j0f{sL eP klg Psbd lx:;L k/]sL
lyO{ . uf}/ahf/sf] ;AhLdG8Laf6 klZrdk6\l6 l6s'lnof /f]8df k]6«f]n kDkg]/
;8sk]6Ldf tLt]s/]nf a]RyL pm . dnfO{ dg
kg{] t/sf/L xf] tLt]s/]nf .
p;sf] bf]sfgdf
d'l:snn] kfFr–;ft ;o ?lkofF kg{] t/sf/L x'Fbf] xf], ;a} a]Rtf o;nfO{ slt gfkmf
x'G5 xf]nf, d lrlGtt x'Gy]F] .
æcfwf lsnf] ====ÛÆ d cfb]z lbGy]F . pm u|fxstkm{ d';'Ss
d':sfpFb} PsemNsf] x]yL{ / sfddf r'krfk nfUyL . eg]hlt tf}n]/ r'krfk lbGyL .
lbPsf] k};faf6 hlt lkmtf{ lbg'kg{] xf] Tof] klg r'krfk lbGyL .
;fdfg dfUof],
k};f lt¥of], lxF8\of], s'/} vtd . ToxfF OS:So'h dL, d] cfO{ x]Nk o', lxo/ o'
cf/, Yofª\So', d:6 j]nsd, lKnh 8' lelh6 cu]gh:tf s[lqdtfsf] s'g} u'GhfO; lyPg .
klt{/sf]
;AhLdG8Ldf ;a}yf]s kfOGYof], t/ pm ;w}F Ps} 7fpFdf, Pp6} dfq ;AhL a]RyL . p;sf]
bf]sfgdf tfhf s/]nf kfOGYof] . x'g t ptfsf] ;AhLdG8Ldf klg zAbf8Da/ / :jfªsf]
s'g} :yfg lyPg t/ o;sf] Jojxf/df Jofj;flos r]t, u|fxssf] ;Gt'li6k|ltsf] jf:tf /
t/sf/Ldf tfhfkg lyof] . otfsf] af6fdf lxF8\bflxF8\b} lsg]/ bf}l8OxfNg] dflg;x¿
/ dh:tf s/]nfk|]dL p;sf] bf]sfgsf lgoldt–clgoldt u|fxs lyP .
p;sf] bf]sfgnfO{
bf]sfg klg s] eGg', ;8sk]6Ldf Knfl:6s cf]5\ofP/ pm ;AhL lkmhfpFyL . cfkm"
a:g] ;fgf] rs6Ld'lg Knfl:6ssf] ;fgf] emf]nf x'GYof], k};f /fVgsf nflu,
emf]nfsf] d'v p;n] hlxNo} cfkm"k6\l6 kmsf{PsL x'GyL . k};f kmsf{pFbf pm
hlxNo} Tof] emf]nf clnslt dfq p3fyL{ . clg p;sf] bflxg]k6\l6 t/fh' / tLgrf/j6f
9s x'Gy]– Ps s]hL, cfwf s]hL b'O{ ;o u|fd, Ps ;o u|fd / krf; u|fdsf . k'/fgf]
a;kfs{eGbf k"j{k6\l6 Toqf] 7"nf] ;AhLdG8L eP klg p;sxfF ;fob u|fxssf]
;ª\Vof 7Ls7Ls} x'GYof] xf]nf . d}n] p;sf] k;ndf u|fxsn] lsg]sf] Psbd}
kmf6\6km'6\6 dfq b]v]F . t/ s;/L of] s]6L ;w}F tfhf t/sf/L NofpF5] < cl3Nnf]
lbgsf s/]nf ;a} glaSg] eP tfhf gofFdfq s;/L NofpF5] of] < dnfO{ crDd nfUYof]
.
Tof] ul/a / s'g}
lx;fan] cfkm";Fu ;dsIftf, ;d¿ktf gePsL / cs{} b'lgofFdf afFr]sL sfnL s]6L
rGbfdf s'g To:tf] cfsif{0f lyof], h;nfO{ d}n] a]jf:tf ug{ ;lsgF < s'g
df]xgLn] d pm;Fu glhlsPF / afFlwPF < ;DemFbf crDd nfU5, :jfefljs klg nfU5 .
nuftf/ b'O{ dlxgf
p;sxfFaf6 ;AhL nu]kl5 p;n] dnfO{ lrGb} uO{ . d cfpgf;fy cfkm}Fn] hf]v]/ pm cfwf
lsnf] tLt]s/]nf lbGyL . d}n] dflu/xg'gkg{] eof] . PSnf] dflg;, w]/} t
rflxFb}gYof] t/ s/]nfa]u/ dnfO{ vfgf vfg ?lr g} nfUb}gYof] . s/]nfsf] t/sf/Ldf
clnslt bxL xfn]kl5 vfgfsf] :jfb} csf{] x'G5 .
lsGb} uPkl5 d}n]
b/efp ;f]Wg 5f8]sf] lyPF . aL; ?lkofFsf] gf]6 t]:of{of], p;n] lbPsf] lkmtf{
k};f yfKof] lxF8\of] . slt kmsf{pFyL d ulGbgy]F .
Ps lbg d ;w}Fsf]
eGbf l9nf] p;sxfF k'u]F . ;a} ;AhL a]lr;s]/ bf]sfg yfk]sf] r6\6L;d]t p7fO;s]sL
/lx5 . d x:ofªkm:ofª ub{} k'u]F .
ædflns Û xh'/ cfh clns l9nf] cfpg'ePsf] 5 . clkm;df w]/} sfd k/]h:tf] 5 .Æ p;n] pHofnf] cg'xf/ agfP/ egL . klxnf] k6s d}n] o;nfO{ plePsf] b]v]F
. ;f]emf] / x[i6k'i6 z/L/, Psbd cUnL, ;'Gb/L / vfOnfUbL . dflg; plePsf] a]nfdf
dfq p;sf] ¿k/ª :ki6;Fu dfkg
x'Fbf] /x]5 .
To; lbg p;sf]
d'vaf6 klxnf] k6s k"/f jfSo lg:s]sf] lyof] . p;sf] efiff lzi6 /x]5 t/ pm
dnfO{ dflns elg/x]sL lyO{ . dnfO{ p;sf] ædflnsÆ zAb dg k/]g . cfkm\gf] d]xgtsf]
sdfO vfP/ afFr]sL Tolt ;'Gb/ s]6Ln] s;}nfO{ dflns eGg'kg{] afWotf lyPg,
cfjZostf lyPg .
ædnfO{ dflns
geGg", ;'af]w ;/ eGg" .Æ d}n] tTsfn k|ltlqmof hgfPF .
ædflnssf nflu
eg]/ d}n] cfwf lsnf] tLt]s/]nf /flvlbPsL 5' .Æ p;n] d]/f] k|ltlqmofsf] jf:t}
ul/g .
p;n] lbPsf]
t/sf/L cfkm\gf] emf]nfdf vGofP/ lxF8]F . k/ k'u]kl5 kf] ;Demgf eof], k};f t
lt/]s} /x]g5' . kms{]/ bf}8L cfPF . pm lyOg .
æoxfF t/sf/L a]Rg]
s]6L stf uO{ <Æ d}n] k]6«f]n kDkdf t]n el//x]sf] s]6fnfO{ ;f]w]F .
æsf] < rGbf
< pm t 3/ uO{ . p;sf] 3/ ptf k5{ .Æ p;n] l6s'lnof /f]8lt/ b]vfof] .
æP .Æ d}n] eg]F .
x/]s dflg;sf] gfd x'G5 / o; s]6Lsf] gfdrflxF rGbf /x]5 . p;sf] gfdsf] ljifodf
o;cl3 slxNo} ljrf/ u/]sf] /x]g5' d}n] .
æef]ln oxLF
cfOxfN5] lg . t/ clxn] g} e]6\g'kg{] sfd 5 eg] o;f] ug'{;\ M o} /f]8 eP/ ;f]em}
hfg';\ . k/ Pp6f rf}/fxf cfpF5 . rf}/fxfaf6 b]a|]tkm{ nfUg';\ . dflg;nfO{ jfg]Zj/
dlGb/ hfg] af6f] ;f]Wg" . h;n] klg atfOlbG5 . jfg]Zj/ dlGb/ k'Ug] a]nfdf
;fgf–;fgf em'k8L 3/ 5g\ . sf]O/Lx¿sf 3/ x'g\ . ToxfF ;f]w] yfxf eOxfN5 .
logLx¿sf] 3/k5fl8 7"nf] ;AhLjfu 5 . Psbd tfhf, nf}sf, leG8L, l3/f}Fnf /
s/]nf kfOG5g\ .Æ
ToxfFaf6 kms{]F .
;/f;/ cfkm\gf] 8]/ftkm{ nfu]F . uf}/sf] lrqu'Kt dlGb/g]/ yfkfhLsf] 3/df 8]/f
a:y]F .
æef]lnkN6
z'qmjf/sf] lbg lyof] . clns l56} d ToxfF k'u]F . pm xfF;L .
ælxhf] t ltdLnfO{
k};} glt/L nu]F5' . nfh eof] .Æ
æP xf] / <
To;f] eP Aofh;lxt hf]8]/ cfh lbg'k5{ . cfOGbf pwf/f] rNb}g d]/f] bf]sfgdf .
xh'/sf] clkm; s'g xf] <Æ o;sf] ;fgf] ;'Gb/ d'vdf zAb klg dL7} /x]5g\ .
udL{n] p;sf] lgwf/ / dfYnf] cf]7dfly kl;gfsf ;fgf;fgf bfgf b]lvP .
æd lhNnf hg:jf:Yo
sfof{nodf sfd u5'{ .Æ d}n] aL;sf] gf]6 p;lt/ a9fpFb} eg]F . klxnf] kN6 p;n]
dnfO{ k};f lkmtf{ lbOg .
æd]/f] a'afsf]
;AhL b'sfg xh'/sf] clkm;cufl8 5 . otf cfpg ldn]g eg] pt} lng'eP klg x'G5 .
hf]luGb/sf] ;AhL bf]sfg s'g xf] eg]/ ;f]w] h;n] klg b]vfOlbG5 .Æ p;n] cfwf s]hL
tLt]s/]nf hf]Vt} egL .
d}n] ;f]r]F–
ædnfO{ ;a}n] lrG5g\Æ eGg]x¿ ;dfhsf ;a}eGbf sd dflg;n] lrGg] dflg; x'g\ . pgLx¿
cfkm"nfO{ ;a}n] lrG5g\ eG7fG5g\ . o; s]6Ln] cfkm\gf] afa'nfO{ ;a}n] lrG5g\
eG5], o; lar/Lsf] ;+;f/ Psbd ;fgf] /x]5 . dnfO{ p;sf] afa' lrg]/ To;sxfFaf6}
lsGg'kg{] s] afWotf 5 /, hxfF dg nfUof] ToxLFaf6 k|fKt u5'{ .
æd]/f] l/hN6
cfof] .Æ d]]/f] emf]nfdf s/]nf vGofpFb} ubf{ p;n] egL .
æltd|f] l/hN6
< s]sf] l/hN6 cfPsf] <Æ of] P;Pn;Lsf] l/hN6 lg:sg] a]nf lyPg .
æafx| Snf;sf] ===. kf; ePF ===.Æ
æcR5f Û nf} awfO{
5 . ca ld7fO{ v'jfpm .Æ
æxh'/ e/] ;fddf
d]/f] 3/ cfpg'k5{ . afa'n] ld7fO{ lsg]/ NofpF5 .Æ
æ6f9f 5 xf]nf
ltdLx¿sf] 3/, ef] cfpFlbgF .Æ
æs]sf] 6f9f x'g'
dflns Û oxLF xf], b; ldg]6df k'luG5 . otfaf6 ;f]em} hfg] .
k/ rf}/fxfdf k'u]/ dfG5]nfO{ ;f]Wg] . d]/f] afa'sf] gfd hf]luGb/ xf] . h;n] klg
b]vfOlbG5 . jfg]Zj/ dlGb/sf] otfk6\l6 t xf] .Æ p;n] xftsf] O;f/fn] 3'dfO{–3'dfO{
b]vfO{ .
æTo;f]eP d sf]l;;
u5'{ .Æ d}n] eg]F . 7f8} c:jLsf/ u/]/ p;sf] dgdf rf]6 lsg kfg'{ eGg] ;f]r]F .
cl3Nnf] zlgjf/ d
ptf l6s'lnofk6\l6af6 nfnas}of vf]nfdf uPsf] lyPF . ;fFemdf vf]nfsf] zLtntf,
zflGt / gL/jtfdf s]xLa]/ a;]/ kms{]sf] lyPF . of] zlgjf/ sxfF hfpmF / s] u¿F,
lgZro ug{ g;s]/ d st} lgl:sOgF . a]n'sLkv gofF a;kfs{5]psf] ;'j0f{dfO{ dlGb/lt/
uPF . otf klg ;'g;fg / PsfGt 5 . oxfFsf jgef]h:yn / kfs{x¿ ;'Gb/ / v'nf 5g\ .
dlGb/sf] klZrdk6\l6 gx/df k'u]/ d To;sf] l8n}l8n PSn} n'v'/n'v'/ pQ/lt/
lxFl8/x]F . uf}/sf] d'Vo ahf/ Psbd eL8ef8, xf]xNnf / eb|uf]n 5 . To;af6 d'lSt
rfxg] ;xl/ofx¿ otf cfpF5g\ .
;fFem kg{ nfu]sf]
lyof] . ca lkmg'{ 7Ls x'GYof] . d kmgSs 3'Dg nfu]sf] lyPF, pQ/af6 Pshgf cwa}F;]
dflg; Pp6L s]6L;Fu ukm ub{} cfO/x]sf] lyof] . Ps}l5gdf ltgLx¿ d]/f glhs cfOk'u]
.
ænf} Û dflns kf] oxfF < clg d]/f] 3/ cfpF5' eg]/ lxhf] lsg nfktf
x'g'ePsf] xh'/ <Æ kx]Fnf] kf/L
ePsf] gLnf] s'tf{;'?jfn nufPsL 5] .
6fpsfdf ;]tf] ;nn] lgwf/;Dd 5f]k]sL 5] . lrGg} d'l:sn k/]sf] lyof], rGbf /lx5]
. pm s/fO{ .
æjxfF g} xf]
dflns < u'bL Û jxfF t d]/f]
b'sfgcufl8sf] ;/sf/L clkm;sf] xflsd x'g'x'G5 . d}n] cft]hft] u/]sf] b]v]sf] 5'
.Æ cwa}F;]n] gd:sf/ ub{} eGof] . d}n] gd:sf/ kmsf{PF .
æxf] afa' Û pxfF ;w}F d]/f] t/sf/L nu]/ vfg'x'G5 .Æ
æ;w}F s/]nfdfq
vfg'x'Fb}g . k|];/ 36\5 .Æ rGbfsf] afa'n] eGof] .
æd a]n'sfdfq
s/]nf vfG5' . laxfg t c¿ g} ;AhL ksfpF5' .Æ
æxflsd eP/
cfkm}Fn] vfgf ksfpg] xf] / < hxfgnfO{ oxLF af]nfpg'kb{}g <Æ rGbfn] egL .
ælaxf geO{ hxfg
x'Fb}g .Æ d}n] xfF:t} eg]F .
rGbfsf] cg'xf/df
lemlnSs Psvfn] pHofnf] ylkof] . t/ t'?Gt} :jfefljs aGb} p;n] egL– æcsf{sf]
5f]/L a]sf/df lsg kfNg' eg]/ xf]nf, laxf gu/]sf] . xLxL .Æ rGbf an u/]/ xfF;L .
æsf]xL klg vfg]
d'vdfq lnP/ cfPsf] x'Fb}g . sfd ug{] xft, ;f]Rg] lbdfu, dfof ug{] x[bo / otfptf
ug{sf nflu v'6\6f klg lnP/ cfPsf] x'G5 . udnfdf /f]k]sf] km"n xf] /
>LdtL eg]sf] <Æ d}n] eg]F .
æxh'/ xfd|f] 3/df
lxhf] cfpg kfpg'ePg xf]nf . t/ cfhrflxF ;do 5}g eGg kfOFb}g . xh'/sf nflu
xfdLn] n8\8" /flv/fv]sf 5f}F .Æ rGbfn] egL .
æcfh l9nf] eO;s]sf]
5 . kl5 s'g} lbg cfpFnf .Æ
rGbfsf] afa'
cUnf] / x6\6fs6\6f dflg; /x]5 . sf]O/Lx¿ clns sfn} x'G5g\ t/ of] dflg; Tolt
sfnf] lyPg .
xFl;nL rGbf
;fFemsf] pHofnfdf emg\ /fd|L b]lvO{ . p;n] xFl;nf] cg'xf/ agfP/ dnfO{ x]l//xL .
s]6L lgs} cUnL / lx:;L k/]sL /lx5 .
clns blIf0f;Dd
xfdL ;Fu;Fu} lxF8\of}F .
æxfdL zlgjf/
b'sfg aGb u5f}}{F . slxn]sfxLF ;fFemkv 8'Ng lg:sG5f}F .Æ afa'rflxFn] eGof] .
))))
p;sf] lrQ lsg
b'vfpg' eGg] nfu]/ cfOtjf/ ;fFemkv d sf]O/L 6f]nlt/ nfu]F . 6f]nsf] klxnf] 3/df
Pp6L dlxnfnfO{ b]v]/ ;f]w]F– æhf]luGb/sf] 3/ s'g xf] <Æ
æsf] hf]luGb/
< rGbfsf] afa' <Æ cf];f/faf6} To; cwa}F;] dlxnfn] ;f]wL .
æcF .Æ
pm km'tL{;fy p7L
. kmf6saflx/ lg:s]/ xftsf] O;f/fn] t];|f]rflxF 3/ b]vfO{– æof] tNnf]rflxF 3/
xf] .Æ
tf]lsPsf] 3/df
k'u]F . ltgLx¿ sf]xL b]lvPgg\ . d kmf6saf6} s/fPF– æhf]luGb/ sfsf ÛÆ
æsf] <Æ dL7f]
nofTds gf/L :j/ xfjfdf nx/fof] / To; nx/;Fu} rGbf aflx/ lg:sL . dnfO{ b]v]/
p;sf] ;ftf]k'Tnf] p8]sf] b]lvof] . pm x8a8fpFb} leq k;L . aflx/ lg:sFbf p;sf]
xftdf ldnfP/ k6\ofPsf] ;kmf a'6\6] tGgf lyof] . p;n] Tof] k6\l6Psf] tGgf
cf];f/fsf] gfª\uf] e'OFdf cf]5\ofO{ .
æa:g';\ g dflns .
afa' cfOxfN5 . ptf af/Ldf uPsf] 5 .Æ p;n] egL .
æd}n] oxfF cfP/
ltd|f] dfu k"/f u/]F . dnfO{ /flvlbPsf] n8\8" Nofpm . d vfG5', /
uOxfN5' .Æ d}n] eg]F .
æafa'nfO{ xh'/n]
lrg]sf] 5}g . p;n] dnfO{ dfb{}g <Æ olt eg]/ pm cfFugsf] pQ/L 5]psf] af/af6
s/fO{– æP afa'' /] Û 3/ cf Û dflns cfpg'ePsf] 5 ÛÆ
k6sk6s dflns zAb
k|of]u u/]kl5 dnfO{ w]/} c;lhnf] / nfh eof] . d}n] eg]F– æof] dflns zAb stfaf6
cfof] < d s;}sf] dflns x}gF . ltdL k9]n]v]sL dflg;, o;/L s;}nfO{ dflns geg
cfhb]lv ptf .Æ
æxfdLn]
;Ddfgk"j{s eGg] zAb xf] of] . o;nfO{ c¿ cy{ gnufpg';\ g . 3/df cfPsf] hf]
klg eujfg\sf] b"t xf] . ;asf dflns t pk/ 5g\ .Æ p;n] dnfO{ cYof{O{ .
æs] elg;\ <Æ
Ps}l5gdf hf]luGb/ uD5fn] xft k'5\t} / 7"N7"nf] :j/df af]Nb} cfof] .
3/k5fl8sf] 6\o'aj]ndf xftv'6\6f wf]P/ pm cfPsf] /x]5 .
æcf]xf] Û ;/hL cfO;Sg'eP5 . a8f] v';Lsf]
s'/f 5 . cfh d]/f] 3/cfFug kljq eof] .Æ p;n] :j/df Psbd cf}krfl/stf 3f]Nof] .
æx]x]x]x] .Æ d
anhkm\tL xfF;]F .
ævf;df xh'/l;t
Pp6f ;nfx–d;la/f klg ul/xfNg'k/]sf] 5 . of] 5f]/L kf; eof] . ca o;nfO{ oxLFsf]
h'4 ax'd'vL SofDk;df k9fO/fv"F ls jL/uGh k7fpFm <Æ p;n] ;fb/ gd:sf/
ub{} ;fgf] / lgolGqt :j/df eGof] . pm cfkm\gf] k/fn] kL/f deGbf clns k/ ;f/]/
;lhnf] u/L a:of] .
ætkfO{Fsf]
kl/jf/df sf]sf] x'g'x'G5 lg <Æ pgLx¿sf] kl/jf/sf] af/]df s]xL hfgsf/L g} gkfO{ s] ;Nnfx lbg
;S5' / eGg] nfu]/ p;nfO{ ;f]w]F .
æolQ b'O{ hgf .
hxfg b'O{ jif{cl3 eujfg\sf] Kof/L eOuof] . crfgs . a]n'sf ;'t]sf] dfG5], laxfg
t 5}g .Æ
æ;GtfgrflxF Pp6L
5f]/L dfq < x'g t w]/} ;Gtfg eP/ klg s] / <Æ
æb'O{ 5f]/f klg 5
. 7"nf] 5f]/fn] ;Ltfd9Laf6 aLP k9\of] . pm cr]n 3f]8f;xgdf 5 . pt}sL s]6L
laxf ul/lbof] d}n] . tLg 5f]/f5f]/L 5 To;sf] . Tof] kmnkm"n a]R5
jxLF . cfkm" kflnPsf] 5 . 5] dlxgf, Ps ;fndf PskN6 cfpF5, l/:t]bf/sf]
;fbL–laxf eof] eg] cfpF5 . a]rf/fsf] km';{t klg t 5}g . 5f]6]rflxF oxLF ghlbs}
5, a}/ulgofdf . Tof]rflxF ufd{]G6df sfd u5{ . p;n] klg aLP k9]sf] 5,
hgsk'/af6 . p;sf] ;;'/fnrflxF dnfxLdf
xf] . u?8f ahf/af6 clnslt k"j{k6\l6 5 . a'xf/L klg k9]sf] 5 . pm klg
5f]/f;Fu} a}/ulgofdf sfd u/]sf] 5 . ltgLx¿sf] 5f]/f5f]/L 5}g . tLg ;fn dfq t
eof] lax] u/]sf] . pmrflxF a'xf/L lnP/ dlxgf, b'O{ dlxgfdf cfpF5 . oxL 5f]/Lsf]
dfq lkms/ nfU5 . 5f]/Lsf] laxf gu/Lsg sf]O/Lsf] hLjg ;kmn x'Fb}g .Æ
æ5f]/L kl9/x]sL
5g\ . clxNo} laxfsf] s] lrGtf . k9fpg], of]Uo agfpg] clg aNn laxfsf] s'/f ====.Æ
æd]/f] klg To:t}
of]hgf 5 . o} 5f]/Lsf] d'v x]5'{, dgsf ;a} b'Mv–kL/x¿ la;{G5' . o;n] rfx]hlt
k9f];\ eG5' d .Æ
æh]7L a'xf/L
ef/tsL 5f]/L, sfG5L a'xf/L g]kfnsL, s'g 7Ls nfU5 t <Æ
æp:t} t x'g\
htfsf eP klg . h]7L a'xf/L kmf/f]ltgf] lxkmfht ug{ hfGb5, 3/leqsf ;a} sfddf pm
kf]Vt 5 . sfG5L a'xf/Ldf lxDdt a9L 5, 3/aflx/sf] sfddf pm axfb'/ 5, dfG5]l;t
s'/fsfgL ug{ p;nfO{ 9ª\u cfpF5 === . cF, xh'/nfO{ jflxoft b'Mv lbPF . of]
5f]/Lsf] ca sxfF k9fpg' 7Ls x'G5 eg]/ xh'/nfO{ ;f]Wg dg nfu]sf]=== .Æ
æ3/af6} wfP/ k9\g
;lsg] 7fpF 5Fbf5Fb} lsg 6f9f k7fpg] < oxfF klg /fd|} 5 xf]nf k9fO . a9]sL
5f]/L 3/df eP e/y]u x'G5 . 3/}af6 wfpFbf vr{ klg sd k5{ .Æ
æoxfF aLaLP; k9fO
x'G5 . t/ p;sf] s'g} ;fyL ptf ;Ltfd9L hfg] eGb} 5 clg sf]xL 9fsf hfg] eP5
. sf]xL
hgsk'/ jf jL/uGhlt/ nfUg] eP5 . xfdL ;d:ofdf k¥of] . k};f klg w]/} 5}g,
6f9f k7fpg dg klg 5}g t/ kl/l:ylt afWo kfnf{h:tf] 5 .Æ
æ9fsf < lsg
hfg] Dofg]hd]G6 k9\g aª\unfb]z <Æ
æTof] 9fsf xf]Og
of] . of] t laxf/sf] 9fsf xf] . glhs} 5 . oxLF rDkf/0f lhNnfdf k5{ . Psbd glhs}
5 .Æ rGbfn] kfs3/leq k:g vf]Hb} egL .
æ;fyLx¿nfO{
;DemfOa'emfO u/ . oxfF k9] klg pxL xf], ;Ltfd9L, 9fsf of jL/uGh uP/ k9] klg pxL
xf] eg]/ ;Demfpm g .Æ
æd]/f] s'/f ;'Gnfg\
/ < ltgLx¿ wgLsf 5f]/f5f]/L =====.Æ rGbf lg/fz lyO{ .
æoxfF wgsf] s'/f
5}g, k9fOsf] s'/fdfq 5 . PskN6 sf]l;; u/]/ t x]/ .Æ d}n] eg]F .
s]xLa]/
afa'5f]/Lsf s'/fdf ;fy lbPkl5 d 56k6fpg yfn]F . /ft kg{ yfn]sf] lyof] . rGbf
leq k;L . p;n] sfuhsf] kf]sfdf s]xL NofO{ .
æs] 5 <Æ d}n]
;f]w]F .
æn8\8" .Æ
d}n] To; kf]sfaf6
Pp6f l6k]/ xftdf lnPF . pm s/fO{– æ;a} xh'/n] lng] xf] .Æ
æolt w]/}
n8\8" d PSn}sf nflu < d]/f] t Pp6f dfq k]6 5 . yf]8} d u0f]z eujfg\ x'F
/ olt w]/} vfg] <Æ d cfkm\g} egfOdf xfF;]F .
)))
lbg la/fP/ d
p;sf] bf]sfgaf6 cfwf lsnf] s/]nf nUy]F . a]n'sf dnfO{ s/]nf geO{ gx'g] .
laxfgrflxF k/jn, xl/of] ;fukft, nf}sf, km;L{ of l3/f}Fnf vfGy]F .
rGbfn] of]hgfa4
9ª\un] 5fgL5fgL ;fyLx¿sf] ljZn]if0f ul/5 . ;j{k|yd ;Ltfd9L / 9fsf hfg
rfxg];Fu s'/f ul/5 . p;nfO{ ljZjf; lyof]
oL ;fyLx¿n] p;sf] s'/f vfg]5g\ . geGb} pm ;kmn eO5 . tL ;fyLx¿sf] ;fy lnP/ p;n]
jL/uGh / hgsk'/ hfg xf}l;Psf ;fyLx¿nfO{ PsPs u/L s'/f ul/5 . tL klg cGTodf
p;sf] s'/f vfg tof/ eP5g\ . t/ P8ld;g x'g] a]nf;Dddf b'O{–rf/ hgf jL/uGh / hgsk'/lt/
nfu]5g\ . h] eP klg 5f8\g]eGbf ylkg] a9L eP5g\ . ptf a}/ulgofk6\l6af6
rf/–kfFrhgf ylkP5g\ . ef/tk6\l6af6 oxfF uf}/df k9\g cfpg]x¿sf] of] klxnf]
;d"x lyof] .
rGbfsf] k9fO
ToxLFsf] h'4 ax'd'vL SofDk;df ;'/m eof] t/ p;n] Jofkf/ 5fl8g . pm a]n'sf tLg
ah]b]lv 5 ah];Dd bf]sfg vf]NyL . a]Rg'kg{] ;a} s/]nf 5 ah];Dddf a]lr;SyL . d
p;sf] lgoldt u|fxs eOxfn]F .
b;}Fsf] 5'6\6L
cfpg b;–afx| lbg afFsL lyof] . Ps lbg clkm;af6 lg:sFb} ubf{ hf]luGb/n] dnfO{
bf]sfgaf6} s/fP/ af]nfof]– æP Û xf] Û ;/hL ÛÛ Æ
;8skfl/sf] p;sf]
bf]sfgdf k'Ugf;fy p;n] d';'d';' d':sfpFb} eGof]– æxh'/l;t csf{] klg Pp6f
;nfx–d;la/f ug'{ 5 . b'sfg aGb u/]kl5 ;fFemdf xh'/sf] 3/ cfpmF <Æ
æsfsf Û tkfO{FnfO{ s]sf] b'Mv < d km';{t} 5', d} cfpF5' tkfO{Fx¿sxfF . o;f] v'6\6fn] klg tlGsg] df}sf kfpF5g\ . xh'/x¿;Fu e]63f6 klg x'G5 .Æ
æd]/f] em'k8Ldf
xh'/nfO{ si6 xf]nf ls <Æ
æTo:tf]
eGg'x'Fb}g . 3/ ;fgf]–7"nf] eGg] x'Fb}g . 3/ eg]sf] 3/ xf] . d klg To:t}
km';sf] 5fgfd'lg hGd]sf] dflg; x'F .Æ
æxh'/sf] hf] bof
.Æ hf]luGb/ v';L eof] .
d ;w}F 8]/f;Dd
k}bn} hfG5' . uf}/ ;x/ ;fgf] 5 . Psbd udL{ ePsf] a]nfdf eg]sf] cs{} s'/f, gq
o;sf] h'g v08df klg k}bn} k'Ug ;lsG5 . 8]/fdf k'u]/ n'uf abn]F . Oelgª jfs klg
x'G5, o;f] ;fdflhs x'g klg kfOG5 eGg] nf]en] d}n] p;sf] cfu|x 6fg{ rflxgF .
d hfFbf cfFugdf
dnfO{ a:gsf nflu Pp6f k'/fgf] s';L{ /flvPsf] /x]5 . d k'Ugf;fy To;df tGgf
cf]5\ofOlbO{ rGbfn] . hf]luGb/ klg af/Laf6 x:ofªkm:ofª ub{} cfof] .
æ;nfx–d;la/f s]
eg] === ;/ hL, dnfO{ eujfg\ a'4sf] n'lDagL x]g{ ;f/} dg 5 . /]l8of] eG5 eujfg\
a'4sf] hGdynf] n'lDagL x]g{ ;+;f/el/af6 dflg; cfpF5 . pgLx¿sf nflu n'lDagLdf
Po/kf]6{ aGg]jfnf 5 . e}/xjfdf Po/kf]6{ x'Fbfx'Fb} csf{] Po/kf]6{ lsg rflxof]
< lsgeg] To;n] k'u]g . To:tf] n'lDagLsf] bz{g gu/L dg'{x'Fb}g eGg] 7fg lnof]
.Æ p;n] cf];f/fdf la5\ofOPsf] k/fn] kL/fdf a:t} eGof] .
p;n] kfs3/tkm{
nfu]sL rGbfnfO{ b]vfP/ eGof]– æo;sf] dfO{ eujfg\ a'4sf] ;a;] 7"nf] eujfg\
dfGYof] . Tof] /x]g . xh'/ t ;alt/ k'u]sf] dfG5] . slt lbg nfU5, slt vrf{ nfU5
. s;/L hfg'k5{, sxfF jf; a:g'k5{ ;a} s'/f] ktf nufOlbg';\ . o;sf] dfO{ ePsf]
a]nfdf xfdLn] ;f]r]sf] lyof], n'lDagL hfg] . t/ pm g/x]kl5 d]/f] dgdf n'lDagL
bz{g ug{ hfg] Psbd 7"nf] O/fbf pTkGg eof] . n'lDagLsf] hfqfsf nflu ;as'5
ktf ul/lbg'eof] eg] of] sf]O/Ln] xh'/nfO{ lhGbuLe/ e'Ng ;Sg]5}g . xfdL t
xh'/sxfF g} cfpg] ljrf/df lyof], xh'/nfO{ s] b'Mv lbg' eg]/ ===. xh'/ cfkm}Fn]
o; em'k8LnfO{ kljq kf5'{ eg]kl5 s;/L gf
eGg ;S5 / xfdL <Æ
æn'lDagL hfg]
< s]xL emd]nf 5}g, d elGbOxfN5' lg . oxfFaf6 a'6jn;Dd k'Ug ;f]em} a; kfOG5 .
gfO6 a;df uof] eg] a]; . laxfg pHofnf] x'Fbf a'6jn a;kfs{df cf]ln{g'k5{ . clg
ToxLF e}/xjf hfg] a; e]l6G5g\ . a'6jnaf6 e}/xjf tL; lsnf]ld6/ klg 5}g,
rGb|lgufxk'/af6 u?8f cfPh:t} dfq xf] t/ ldg]6–ldg]6df a; kfOxflnG5 . s'g}
emGem6 5}g . e}/xjfaf6 n'lDagL hfgsf nflu klg aL;–afO; lsnf]ld6/dfq 5 . a;sf]
s'g} b'Mv 5}g . oxfFaf6 a]n'sf gf}
ah]lt/ /flqa; rl9of] eg] ef]lnkN6 gf} ah]lt/ t eujfg\ a'4sf] hGd:ynsf] bz{g
ldN5 . ToxfF lbge/ 3'd]kl5 s'g} xf]6ndf a;] x'G5 . csf{] lbg kms{]/ 3/ cfP
eOuf] lg .Æ
æclg vrf{ slt
rflxg] xf]nf <Æ
æPs hgfsf nflu
nfUg] vr{sf] cg'dfg ul/lbG5' d . cft]hft] a;–ef8f b'O{ xhf/b]lv kRrL; ;o
?lkofF;DDf nfUnf . clg :yfgLo a;ef8f b'O{ ;ohlt nfUg] cg'dfg u/f}F . ;:tf
xf]6ndf a:g'k5{, vfgf / jf;sf] emGg} xhf/ ?lkofF nfUnf . c¿ v'b|f vr{ xhf/ afx|
;o nfUg] cg'dfg u/f}F . o;/L Ps hgfn] kfFr xhf/ ?lkofF vr{ ug{ tof/ ePdf eujfg\
a'4sf] hGd:yn b]Vg kfpF5 .Æ
ænf} Û ;/ t n'lDagL hfg'nfO{ hgsk'/ hfg'sf] a/fa/ kf] eGg'x'G5 . ef]ln g} uP x'G5 kf] elglbg'x'G5 . xfdL t Ps
hgfsf] b; xhf/sf b/n] of] rGbf / d]/f nflu hDdfhDdL aL; xhf/ vr{ c8sn u/]sf]
lyPF . kGw| xhf/ ?lkofF t a}ª\sdf hDdf ul/;s]sf] 5 . s] ug'{ ;/, of] rGbfsf]
cfdf dl/uof] . cfh;Dd afFr]sf] eP To;n] klg eujfg\sf] bz{g kfpg] /x]5 . x]g'{;\
;/, b;}Fsf] a]nf xfd|f] Jofkf/ rNb}g . dfG5] v;L vfG5, df5f / s'v'/f vfG5 .
sf] vfG5 l3/f}Fnf / s/]nf < sf] vfG5
xfd|f] k/jn, nf}sf, lemFugL / eG6f <Æ
æb'O{ hgfnfO{
b;afx| xhf/ eP dhfn] k'U5 . olt k};f vr{ ug{ ;s] n'lDagLdfq xf]Og, zfSoj+zsf]
/fhwfgL ;x/ ltnf}/fsf]6 klg k'u]/ cfOG5 . zfSoj+zL /fhf z'4f]wgsf] 5f]/f
x'g'x'G5 eujfg\ . ToxfFsf] ltnf}/fsf]6 b/af/df eujfg\ a'4 x's{g'ePsf] xf] .
n'lDagLaf6 emGg} tL; lsnf]ld6/ t xf] .Æ d}n] eg]F .
æxfdL b;}F vf;}
dfGb}g, lbjfnL xf] xfd|f] 7"nf] Tof}xf/ . p;f] eP t oxL b;}Fdf xfdL hfG5 .
o;n] klg lhGbuLdf n'lDagL b]V5 .Æ p;n] kfs3/leq ePsL 5f]/Ltkm{ ;ª\s]t ub{}
eGof] .
æn'lDagL uPsf] a]nf
af6fdf b]j3f6 klg 3'Dg" .Æ olt eg]/ p7\g nfu]F . hf]luGb/n] dnfO{ /f]Sof]
.
æu'bL Û P u'bL Û vfgf t}of/ ef]
< ;/hL Û d]/f] laGtL, cfh xh'/n] o; em'k8Ldf h]
kfs]sf] 5, vfOlng'k5{ .Æ kfs3/leq sfd ub{} u/]sL 5f]/LnfO{ p;n] s/fO;s]kl5
laGtLsf] efiffdf dnfO{ eGof] .
æd}n]
tkfO{Fx¿nfO{ b'Mv lbg'x'Fb}g .Æ
æb'Mv /] <
s]sf] b'Mv < of] t d]/f] cxf]efUo xf] . t/ xh'/ cfh cfOxfNg] eGg] yfxf ePsf]
eP clns /fd|/L tof/L ug{ kfpFyL rGbfn] . xh'/n] o; em'k8Ldf h] ldN5,
vfOlng'k5{, xfdL wd{ x'G5 .Æ
hf]luGb/sf]
laGtLnfO{ d}n] gfOF eGg} ;lsgF . rGbfn] aflx/ cfFugd} e'OFdf k/fnsf b'O{ kL/f
cf]5\ofP/ xfd|f] vfgf vfg] 7fpF tTsfn tof/ u/L .
To;n] d]/f nflu
eg]/ tLt]s/]nfsf] crf/, tLt]s/]nfs} r6gL, To;}sf] cldNofPsf] emf]n, e'6]sf] /
tf/]sf] clg pl;g]/ d/d;nfdf 8'afPsf u/L cg]s vfnsf t/sf/L agfPsL /lx5 .
d';'/Lsf] bfndf n;'gsf] dudu af:gf cfof] . eft Psbd km'/{ k/]sf] / g/d . tLt]s/]nf
8'afPsf] s9L klg /x]5 . rGbfnfO{ d]/f] tLt]s/]nf–df]x yfxf lyof] .
æltdLn] kfssnf
s'g eujfg\af6 l;s]sL <Æ
d]/f] k|Zgdf pm
uDeL/ eO{ . pm Psl5g r'k /xL . b]jL cGgk"0ff{nfO{ kfssnfsL b]jL elgG5 .
vfBkbfy{ / kfssnfsf kf/vLn] cGgk"0ff{ b]jLsf] k"hf u5{g\ . cfh
cGgk"0ff{ b]jL rGbf ag]/ d]/f] cufl8 v8f lyO{ .
p;sf] cg'xf/lt/
d]/f cfFvf k'u] . pm t ;'Fs;'FsfO/x]sL /lx5 .
æo;nfO{ cfkm\gf]
dfO{sf] ofb cfof] . o;sf] dfO{ vfgf ksfpgdf Ps gDa/ . Psbd dflx/ . xf] ;/hL .
t/ eujfg\sf] Kof/L eOuof] . b'sfgaf6 cfof] . a]n'sf xfdL ;a}sf] vfgflkgf
v'jfof] . cfkm"n] klg vfof] . clg at{g w'of] . ;a sfd ul/;s]/ ;'t]sf]
lyof], /ftdf sltv]/ uof], xfdLn] yfx} kfPg .
laxfg o;n]
cfkm\gf] dfO{sf] p7fpg vf]Hof], z/L/ t Psbd s8f eO;s]sf] /x]5 . t/ ;/hL Û p;sf]
cfTdfnfO{ xfdLn] :ju{ hfg lbPg . dflg; d/]sf] a]nf /f]of] eg] To;n] :ju{ hfg
kfpFb}g . p;sf] cfTdf oxfFaf6 st} hfg ;St}g . pm d/]sf] lbg o;n] w]/} /f]of] .
xfdL klg === /f]of] =====. nfnas}ofsf]
;d;fg 3f6df ==== b'O{ ;fn ====. 5f]/f–a'xf/Lx¿ cfof], uOxfNof] . xfdL PSnf]
==== eof] .Æ hf]luGb/sf] jfSo c8\lsof] .
rGbfsf] k|z+;f
ug{ vf]Hbf d}n] logLx¿sf] vf6f kb{} uPsf] 3fp sf]6\ofpg k'u]F5' . To;kl5 sf]xL
s]xL af]n]g . xfdLn] r'krfk vfgf vfof}F . dnfO{ s9L agfpg] tl/sf ;f]Wg] dg
lyof] t/ pgLx¿sf] dgf]bzf ljrf/ u/]/ Tof] lh1f;f d}n] kl/Tofu u/]F .
))))
æca hfg'k5{ . ;ft
aHg nflu;Sof] .Æ d}n] ;a}hgfnfO{ eg]F . gofF a;kfs{af6 a'6jnsf nflu xfdLn] l6s6
lnPsf lyof}F . rGbfsf] pT;fx x]g{ nfos lyof] . hf]luGb/ cfkm\gf ;]tf bfFt
b]vfP/ xfF:t} p7\of] . ef]luGb/ / /fdb'nf/L klg p7] . d]/f] sf]7faf6 kfFr
hgfsf] 6f]nL lg:Sof] .
a;kfs{df cl3 g}
a; tDtof/ /x]5 . xfdLnfO{ cfpFb} u/]sf] b]v]/ a;sf] sG8S6/ v';L x'Fb} s/fof]–
æp Û cfOk'Ug'eof] . nf} u'?hL Û a]nf eof] . hfcf}F, hfcf}F .Æ
xfdL r9\gf;fy a;
lxFl8xfNof] klg . ;a}eGbf cufl8sf] l;6df hf]luGb/ / d a:of}F . ptfk6\l6 rGbf /
/fdb'nf/L a;] . /fdb'nf/Lsf] 7Ls k5fl8k6\l6 a:of] ef]luGb/ . b;}Fsf] d'v 5,
3/lt/ hfg 5f8]/ n'lDagL hfFb} 5' . t/ logLx¿sf] cg'xf/df km}lnPsf] uj{, pT;fx,
v';L / k|]dn] d cem ubub ePsf] 5' . ef]lnkN6 zlgjf/, clg b;}Fsf] 36:yfkgfsf] 5'6\6L
5 . Ps lbg eOk/L labf lnP/ otf nfu]sf] 5' . uf}/ kms{gf;fy 3/lt/ nfUg'kg{] 5 .
;fFem gf} ah] a;
rGb|lgufxk'/ k'Uof] . ofq'x¿n] a; nueu el/OxfNof] . a;df g]kfnL lkmNd b]vfpFbf]
/x]5 . d]/f] dg To;df uPg . /ftsf] cGwsf/df a;sf] em\ofnaflx/ b]lvg] a:tL /
ufpFsf 3/x¿df aNg] lknlkn] lah'nLaQL x]l//x]F . sltv]/ lgbfPF5' kQ} ePg,
lapFlemFbf cdn]vuGh sl6;s]sf /x]5f}F . d km]l/ pF£g yflnxfn]F . o;kN6 lapFembf
x]6f}F8fdf s]xL s]6fs]6Lx¿ s/fpFb} a;df k:t} /x]5g\– æx] ds}ds} Û kf]n]sf] tfhf ds} Û tfQftf] 5, vfg'xf];\
Û aL; ?lkofF dfq ÛÆ
æx] lrof–lrof Û u/d–u/d lrof . vfg] xf] bfO Û tftf] lrof vfg] xf] sfsf ÛÆ
æPs–Ps sk kfFr
hgfnfO{ ====ÛÆ hf]luGb/n] cfb]z lbof] . kfFr} hgfn] Ps–Ps sk ;dfTof}F .
a; x]6f}F8fsf]
s'g} k]6«f]n kDkdf cl8Psf] /x]5 . oxfFb]lv ptf csf{] 8«fOe/n] uf8L xfFSof] . a;
Ps}l5gdf gfua]nL k/]sf] af6fdf bf}l8g yfNof] . ;fgfltgf ufpF, vf]nfvf]N;f /
hª\un cfP clg uP . d k'gM lgbfOxfn]F5' . e/tk'/df ptf sf7df8f}Flt/sf a;af6
cfpg] ofq' kv{g s]xLa]/ /f]lsP5 a;, rNg nfUbf dfq d lapFlemPF .
hf]luGb/n] eGof]–
æa; lxF8]sf] a]nf xfdL lgbfpg ;St}g . s;/L lgbfpg] < o:t/L xNnfpF5 / pkmf5{
. xh'/ t s:tf] dhfn] 9';9'; lgbfof] . 3/df h:t} u/L . ;/hL, xh'/ t ;w}F a;df
lxFl8/xg'x'G5, glgbfO{ pkfo klg t x'Fb}g . ;do s] u/L sf6\g', xlu <Æ
ædnfO{ t a;df
dhfn] lgb|f nfU5 . aRrfnfO{ sf]qmfdf xNnfpFbf lgbfPem}F .Æ d}n] eg]F .
æ;'lg;\ ef]luGb/ Û xfd|f] ;/hLnfO{ cfh cfkm\gf] cfdfn] em'ngdf xNnfPh:tf] ePsf] 5 /] .
v'a dhfn] lgbfO/xg'ePsf] 5 .Æ
ef]luGb/ lkm:; xfF:of]
. lgb|fn] p;nfO{ cfn;tfn; kf/]sf] k|:6 lyof] . pm lgbfpg sf]l;; ul//x]sf] lyof]
.
/fdb'nf/LnfO{
a;ofqfdf adg x'g]u5{ eg]sfn] adg /f]Sg] b'O{ 6\ofAn]6 cf}iflw vfg lbPsf] lyPF,
pm em'ln/x]sL lyO{ . p;nfO{ a;n] 9S9SofPsfn] k]6 x'F8n]/ c;lhnf] ePsf] k|:6
b]lvof] . rGbfrflxF lbgdf em}F rgfvf] lyO{ .
hf]luGb/n] To;kl5
rGbf ;ft jif{sL x'Fbf hgsk'/ hfFbfsf] cg'ej ;'gfof] . ljjfxk~rdLsf] pT;jdf
ufpFsf hf]luGb/, ef]luGb/, anb]j, ;'Gb/nfn / c¿ s]xL ufpFn] ldn]/ ;kl/jf/
hgsk'/ uPsf lyP /] .
æt/ d]nfsf]
eL8ef8df rGbf stf x/fof] stf Û /ftsf] dfdnf,
km;fb eof] lg .Æ hf]luGb/n] eGof]
.
æclg s;/L
e]6\6fpg'eof] t <Æ
æhtf klg dfOs .
htf klg xf]xNnf . cuxg dlxgf, ax't lr;f] lyof] xlu, 5f]/L u'd eOxfnL . xfdL
afa'cfdf t d/]h:t} eof] . wGg of] ef]luGb/ lyof], dflg;n] o;nfO{ k'ln;sf] eGg
eg]5 . k'ln;n] ;a}lt/ dfOlsª u/]5 . e/] ptf gu/kflnsf hfg] af6fdf of] bf}l8Fb}
/x]5 . p;sf] dfO{n] o;nfO{ e]6]kl5 ax't lk6fO u¥of] . aRrL lyof], o;sf] s] uNtL
lyof] / a]rf/f < o;n] hfgLhfgL efu]sf] t lyPg . t/ dfO{sf] dfof / 8/ g xf],
lk6fO u/]/ ;a} kf]Vof] .Æ
æclg <Æ
æclg To;kl5 o;sf]
dfO{n] st} hfg klg dfg]g, 5f]/LnfO{ lnP/ dnfO{ klg st} hfg lbPg .Æ pm cfkm\gL
d/]sL >LdtLsf] ;Demgfdf x/fof] .
æpm g/x]kl5
5f]/Ln] Tof] b'sfg ;Dxfn]sf] 5 . cfkm\g} afufgsf] dfq a]R5 pm . nf}sfsf] l;hgdf
nf}sf klg a]R5, gq s/]nf dfq .
d km]l/ lgbfPF5'
. lapFlemFbf xfdL /hx/ ahf/df k'u]5f}F . a; bf}l8/x]s} lyof] . d}n] eg]F–
æhf]luGb/ sfsf Û xfdL bnbn]
cfOk'Ug nfUof}F . zfZjtwfdsf] gfd t ;'Gg'ef xf]nf, oxLF xf] . rf}w/L u|'kn]
agfPsf] .Æ
d]/f] :j/ lgs}
7"nf] eP5 ls s;f], ef]luGb/ / rGbfsf klg sfg 7f8f eP5g\ . rGbf s/fO{– æs'g
7fpF xf] /] ;/ <Æ
æzfZjt wfd ÛÆ d}n] eGg} gkfO{ hf]luGb/n] eGof] .
rGbfn] dflns geg]/ ;/ eg]sfdf d v';L ePsf] lyPF . d}n] pgLx¿nfO{ ;8ssf]
pQ/k6\l6 Wofg lbg eg]F . Ps}l5gdf zfZjtwfdsf] lemlnldnL aQL b]lvof] .
rGbf s/fO{– ærfrL
Û pm b]v\ Û zfZjt wfd ÛÛÆ
a;df c¿ s]xL ofq'
klg zfZjtwfdsf] bz{g ug{ ;NanfP . s]xLn] >4fk"j{s g'x]/ k|0ffd u/] .
hf]luGb/n] klg dlGb/tkm{ kms{]/ lgx'l/Fb} 9f]Uof] . rGbfsf cfFvfdf ljlrqsf] rds
k}bf eof] . p;n] t kl5 kmsL{kmsL{ 9f]lu/xL . zfZjt wfd s6]kl5 k'gM jftfj/0fdf
zflGt 5fof] .
ækms{FbfrflxF
wfdsf] bz{g u/]/ dfq hfg'k5{ x} .Æ rGbf s/fO{ . hf]luGb/n] d]/f] d'vdf x]¥of] .
d]/f] ;sf/fTds ;ª\s]t gkfPkl5 pm r'k nfu]/ a:of] .
dnfO{ k'gM
lgb|fn] 5f]Kof] .
lapFlemFbf xfdL
s'g} hª\unleqsf] ;f]emf] /fhdfu{df bf}l8/x]sf /x]5f}F . d}n] x]/]F– rGbf,
/fdb'nf/L / ef]luGb/ dhfn] lgbfO/x]sf 5g\ . bf}l8/x]sf] a;sf l;6df ltgsf]
6fpsf] em'ln/x]sf] 5 . t/ hf]luGb/ hfu} /x]5 .
ælapFlemg'eof]
;/hL ÛÆ p;n] d}n] otfptf
x]/]sf] b]v]/ eGof] .
ld/ld/ pHofnf]
e'OFdf v:g yfn]sf] lyof] . a; Ps}l5gdf hª\un l5rf]n]/ ahf/leq k:of] . pHofnf]
e'OFdf v:g yfn]sf] eP klg lemlnldnL aQL an]s} lyP . d}n] ;fOgaf]8{x¿ k9\g
sf]l;; u/]F . a;sf] tLj|ultsf sf/0f wldnf] k|sfzdf tL k9\g ;lsFb}gy] . Ps}l5gdf k|:6 eof] xfdL v}/xgL ahf/
l5/]5f}F . ca t a'6jn k'Ug w]/} af6f] afFsL lyPg . v}/xgL ahf/nfO{ 5f8]/ a;
s'lbxfNof] .
hf]luGb/nfO{
;f]w]F– æsfsf Û clncln lgb|f cfof] s] t cfFvfdf <Æ
æs] cfpFYof] Û lemDd klg u/]sf] 5}g .Æ hf]luGb/n] eGof]
.
æoxfFaf6 ;ft–cf7
lsnf]ld6/ blIf0fdf ejfgLk'/ eGg] ufpF 5 . eujfg\ a'4sf] dfjnL b]z b]jbxsf]
/fhwfgL ToxLF lyof] . ejfgLk'/ clxn] b]jbx gu/kflnsfcGtu{t k5{, klxn] Tof]
s]/jfgL ufpFk~rfotdf kYof{] . ToxfF b]jbxsf sf]lno /fhfx¿sf] b/af/sf] eUgfjz]if
5, dfofb]jLsf] dfOtL3/ x'gfn] To;sf] dxŒj 7"nf] 5 . ToxfF pTvggaf6 s]xL
kvf{n, k'/fgf OF6 / Pp6f Ogf/ e]l6Psf 5g\ . To; 7fpFnfO{ clxn] ;'/lIft ul/Psf]
5 . d ToxfF b'O{–rf/kN6 uPsf] 5' . ToxfFsf Pshgf ;dfh;]jLsf] 3/df d jf; klg
a;]sf] 5' . pxfFsf] gfd SofK6]g rGb|axfb'/ /fgf xf] . dhfsf dfG5] x'g'x'G5 .Æ
æxfdL ToxfF k'Ug
;St}gf}F <Æ
æToxfF hfg uf8L
l/ha{ u/]/ hfg'k5{ . clxn] Totf ghfg] .Æ d}n] eg]F .
æx]g'{kg{] s'/f
w]/} /x]5 . jflk; cfpFbf b]jbx, zfZjtwfd, b]j3f6 / lrtjg ;f}/fxf ;a x]g{ ;Sg]
eP dhf x'g] lyof] .Æ hf]luGb/n] eGof] .
æoL ;a} 3'Dg t
rf}w–kGw| lbgsf] of]hgf agfpg'k5{ . o;kN6sf nflu xfdL n'lDagL dfq hfg] xf] .Æ
d}n] eg]F . aflx/ ca pHofnf] 5n{ª\u} eO;s]sf] lyof] . laxfgsf] pHofnfdf
hf]luGb/sf] cg'xf/ Psbd km';|f] / pbf; b]lvof] .
æca slt 5 <Æ
hf]luGb/n] cfkm"nfO{ ;DxfNb} ;f]Wof] . p;n] a'6jn k'Ug ca slt af6f] afFsL
5 eg]/ ;f]w]sf] lyof] .
æca t
cfOk'luxflnof] . xfdL a'6jn cf}Bf]lus If]qdf kl;;Sof}F . ca ahf/ l5l/G5 . clg
ldngrf]saf6 o:;f] pQ/ nfu]kl5 a; la;f}gL cfOxfN5 . ca kfFr ldg]6 nfUnf .Æ
æP–P Û nf} hfu Û a]xfg eof] .
xfdL pqg] 7fpF cfOk'Uof] . a'6jn xf] of] .Æ hf]luGb/ s/fof] . ofq'x¿ cl3b]lv
;Nanfpg yfn]sf lyP . sltn] l;6dflysf] emf]nf /fVg] 7fpFaf6 emf]nf lems]/ sfvdf
/fVg yfln;s]sf lyP . w]/}h;f] ofq'rflxF cem;Dd dhfn] d;d;L lgbfO/x]sf lyP .
/fdb'nf/L / ef]luGb/ lapFem] t/ rGbf cem} lgbfO/x]sL lyO{ . /fdb'nf/Ln]
emSemSofP/ p7fO{–
æu'bL Û u'bL u] ÛÛÆ
a; pQ/tkm{
df]l8of] / Ps} ldg]6df a;kfs{leq k:of] .
xfdL a;af6 pqFbf
a;kfs{df Psbd xf]xNnf / eL8ef8 lyof] . lrof, kfgLsf af]tn / kf]n]sf ds} a]Rg]x¿
em\ofnaf6 Psbd lrRofO/x] . xfdL
cfk\mgf–cfkm\gf emf]nf af]s]/ cf]ln{of}F . /fte/ a;n] 9S9SofPsf xfdL r'krfk
5]psf] kmn}Frfdf uP/ a:of}F . a'6jnsf] laxfg Psvfn] ps';d's';, cf]; / udL{n]
9flsPsf] lyof] .
d]/f] 5]pdf rGbf
lyO{ . d}n] p;nfO{ eg]F– æoxfFaf6 clnslt
pQ/k6\l6 k|l;4 l;4afafsf] dlGb/ 5 . ToxfF k|foh;f] hgsk'/sf] hfgsLdlGb/df em}F
eL8ef8 x'G5 bz{gfyL{sf] .Æ
æcfDdfdfdf ÛÆ Toqf] 7"nf] tLy{:yn /x]5, xfDn]
gfd} ;'Gof y]’g v} . slxn] hfg] xfdL <Æ
æcfhrflxF ghfg] .
kl5 cg's"n ldn] hfg] . o;kN6 xfdL ;/f;/ n'lDagL hfg] xf] . clg csf{] klg
dxŒjk"0f{ 7fpF 5 oxfFaf6 glhs} .Æ d}n] eg]F .
æcsf{] s'g 7fpF 5
oxfF <Æ
æoxfF cflbdfgjsf]
aª\uf/f] e]l6Psf] 5 . dtna oxfF Ps s/f]8 jif{eGbf klxn] dfgjhflt;Fu ldNg]
/fdflky]s; gfdsf cflbdfgj oxfF ljr/0f uy{] eGg] k'li6 ePsf] 5 . /fdflky]s; nf]k
eof] . t/ o;n] oxfF dfgjsf] cfudg nfvf}F jif{cl3 ePsf] xf] eGg] k'li6 ePsf] 5 .
g]kfn klg ljZjdf ;a}eGbf k'/fgf a;f]jf; If]qleq k5{ eGg] k'li6 ePsf] 5 . Tof]
7fpF klg oxfFaf6 Psbd} glhs} 5 .Æ d}n] km]l/ eg]F . a;kfs{sf] xf]xNnf /
lrRofx6n] s'/fsfgL ug{ afwf x'g yfNof] .
æPs s/f]8 jif{
<Æ
æxf], Ps s/f]8
jif{ k'/fgf] aª\uf/f] 5 ToxfF . cflbdfgjsf] .Æ
æToxfF t hfg
;lsG5 ls < xfd|f cflbk'vf{ /fdflky]s;sf af/]df t d}n] :s'ndf k9]sL 5' .Æ
æToxfF hfgnfO{
klg xfdL;Fu ;do 5}g . xfdLn] o;k6s oxfFaf6 Psbd glhs}sf g uh]8L tfn b]Vg
kfpF5f}F g g]kfn–cª\u|]hsf] o'4 ePsf] hLtu9L lsNnf g} x]g{ kfpF5f}F . kfNkfnL
;]g /fhfsf] lxpFb] /fhwfgL ePsf] 7fpF glhs} 5 . ToxfF clxn] dl0fd's'Gb ;]g kfs{
5 . xfdL oxfFsf] k|l;4 lzjwfd d'lu{of emf/a}/f, k|l;4 zfSoj+zLo u|fd ;}gfd}gf
clg gofFufpFsf] rlr{t d'lStwfd klg k'Ug kfpFb}gf}F .Æ d}n] hfg]sf] eg]F .
rGbf lrlGtt
b]lvO{ . pm s/fO{– æs]xL klg x]g{ gkfpg] eP s] x]g{ lxF8]sf t xfdL <Æ
æn'lDagL .Æ d}n]
eg]F . n'lDagLsf] gfd ;'Ggf;fy p;sf] cg'xf/el/ lkmFlhPsf] Tof] emf]Fs ufoa
eOxfNof] . d}n] /fxtsf] ;f; km]/]F . hf]luGb/ d}n] oxfFsf dxŒjk"0f{
:yfgx¿sf] af/]df atfPsf] Wofg lbP/ ;'lg/x]sf] lyof] . p;n] eGof]–
æx]g'{kg{] /
hfGg'kg{] 7fpF t ;a klZrddf kf] /x]5g\ xlu <Æ
æxfdL k"j{sf
dflg;sf nflu otfsf oL :yfg yfxf kfpg}kg{] x'g\ . otfsf dflg;sf nflu ptf klg
TolQs} dxŒjsf 7fpF 5g\ .Æ
æk"j{df v}
s] 5 / otfsf dflg;n] x]g{{}kg{] To:tf] <Æ hf]luGb/ lg/fz b]lvof] .
ælsg 5}g <
;+;f/s} ;a}eGbf a9L kz'aln lbOg] sª\sfnLdfO{ pt} l5g\ . l;d/f}gu9 t v'nf
;ª\u|xfno g} xf] . ToxfF x]g'{kg{] df6fsf] kvf{n, 9'ª\ufsf] ;Gb's, ;of}F ljzfn
kf]v/L / /fgLjf; dlGb/dfq xf]Og, cg]s P]ltxfl;s :yn 5g\ . wg'iffdf wg'iffwfd,
hgsk'/wfd, wgsL kf]v/Lx¿ 5g\ . dxf]Q/Lsf hn]Zj/ / dl6xfgLsf] dxŒj w/}
7"nf] 5 . dsjfgk'/ u9L, l;Gw'nLu9L,
afaftfn, g'gy/, ;nx]; km"naf/L, l5Ggd:tf, pbok'/u9L, rf}b08Lu9L gx]/L x'G5
< ptf ;'g;/L, df]/ª / emfkfdf emg\ a9L wfld{s, P]ltxfl;s / ko{6sLo :yfg 5g\
. kxf8sf Onfd, kfFry/, tfKn]h'ª, wgs'6f, t]x|y'dnufotsf ;a} lhNnfdf hfg}kg{] /
x]g{}kg{] s'/f slt xf] slt 5g\ . xfdL k"j{s}n] klg hLjge/ bf}l8Fbf ;d]t
;a} 7fpFdf k'Ug ;St}gf}F . otfsf dflg;n] t s]xL 5fg]/ hfg] xf], h;/L xfdL
n''lDagL 5fg]/ hfFb} 5f}F .Æ rGbf cfkm\gf] afa' / d]/f s'/f ;'g]/ rlst lyO{ .
ptf /fdb'nf/L / ef]luGb/ emf]nfsf] cf8df pF£g yfn] .
æsfF hfg] xf]
sfsf < sfF hfg] xf] bfO < e}/jf xf] < cfpg';\ ÛÆ vnf;L / sG8S6/x¿ s/fpg yfn] . clxn] g} e}/xjf hfg] a; klqmOxfNg dg lyPg t/ oxfF a;]/
s] ug'{, d}n] hf]luGb/nfO{ Pp6f lxF8\g nfu]sf] a;df r9f}F eg]F . ef]luGb/ /
/fdb'nf/L klg hfu¿s eOxfn] .
e}/xjfaf6 a;
abn]/ n'lDagL k'Ubf laxfgsf] gf} alh;s]sf] lyof] . xfdLn] a;:6]G8sf] 5]psf]
xf]6ndf k;]/ Psl5g ;':tfpg] / oxLF vfgf vfg] ljrf/ u¥of}F .
ævfgf tof/ 5
<Æ d}n] xf]6njfnfnfO{ ;f]w]F .
æcfwf 306fdf tof/
eOxfN5 . xh'/x¿ o;f] cf/fd ub}{ ug'{xf];\ g .Æ xf]6njfnfn] lzi6 / g/d efiffdf
eGof] .
xfdLnfO{ klg o:t}
rflxPsf] lyof] . /fte/sf] ofqfsf sf/0f xfdL n:t lyof}F . laxfgsf] ;/;kmfO cflb
ug{sf nflu xfdLnfO{ pko'St 7fpF rflxPsf] lyof] . geGb} oxfF t afy?d, wf/f
cflbsf] /fd|f] k|aGw /x]5 . ;lhnf] eof] . xfdLn] laxfg ug'{kg{] ;/;kmfOsf] sfd
u¥of}F .
æcfheGbf kRrL; ;o
jif{cl3 o; 7fpFdf ljzfn hª\un lyof] . slknj:t' oxfFaf6 nueu afO; lsnf]ld6/
klZrddf k5{ . dfofb]jL slknj:t'af6 oxL af6f] eP/ dfOtL b]z b]jbx lxF8]sL lyOg\
. ;'Ts]/L x'gsf nflu gf/Lx¿df dfOtdf hfg] rng lyo]f . oxfFsf] 3gf ;fnsf] jgdf
cfOk'Ubf pgnfO{ ;'Ts]/L Joyfn] Rofk]sf] lyof] . eujfg\ a'4 oxLFsf] ;fnsf] ¿vsf]
km]bdf hGd]sf x'g\ .Æ d}n] hf]luGb/nfO{ eg]F .
rGbf /
/fdb'nf/Ln] skfn lrl6Ss kf/]/ sf]/]5g\, n'uf klg km]/]5g\ . rGbfrflxF kmf]6f]
lvRtf g/fd|f cfpF5g\ eg]/ emf]nfdf /fVtf v'Dr]sf] s'tf{sf] efu xftn] tGsfpFb}
lyO{ . kx]Fnf] kf/L ePsf] gLnf] gofF
s'tf{df of] s]6L Psbd ;'Gb/L b]lvO{ . d}n] pgLx¿sf] Ps kf]h kmf]6f] lvlrxfn]F .
rGbf nhfO{ .
æ;/ s] eGb}
x'g'x'G5 < of] 7fpFsf] af/]df s]xL atfpg'eof] ls <Æ rGbfn] afa'sf] 5]pdf cfP/
pT;'stfk"j{s ;f]wL .
æs]xL eg]sf] 5}g
. zfSox¿sf] /fhwfgL slknj:t' lyof] . slknj:t'sf] ltnf}/fsf]6df /fhb/af/ lyof] .
slknj:t'af6 ptf b]jbx hfg] af6f] oxL n'lDagL eP/ hfGYof] . oxfF p;a]nf 3gf
hª\un lyof] cflb eg]F . oxfFaf6 nueu rfnL; lsnf]ld6/ k5{g\ b]jbx / /fdu|fd .
b]jbx zfSod'lg a'4sf] dfjnL ufpF xf] eg] /fdu|fddf eujfg\ a'4 cfP/ wdf{]kb]z
u/]sf lyP . cfh klg /fdu|fddf Pp6f lgs} cUnf] l9:sf] 5 . Tof] p;a]nfsf]
:t"ksf] eUgfjz]if xf] . d eGb} lyPF, dfofb]jLnfO{ dfOt hfg nfUbf af6}df
;'Ts]/L Joyfn] RofKof] . oxfFsf] Pp6f ;fnsf] ¿vsf] km]bdf a'4 hGd] . 5]psf]
kf]v/Ldf ;'Ts]/L / gjhft afnsnfO{ g'xfOof] . /fgL af6}df ;'Ts]/L ePsfn] pgnfO{
slknj:t' g} kmsf{Oof] .Æ d}n] rGbfnfO{ eg]F .
æa'4 hGd]sf] 7fpF
rflxF vf]O t <Æ rGbf pT;'s b]lvO{ .
æxfdL a'4hGde"ld n'lDagLdf k;]s} 5}gf}F .
vfglkgkl5 dfq .Æ
cfwf 306fdf vfgf
tof/ ePsf] ;"rgf cfof] .
ænf} sfsf Û cfhsf] vfgf o:t} eof] .Æ d}n] xfF:t} eg]F
. eft / t/sf/Laf6 tftf]tftf] afkm pl8/x]sf] lyof] .
æs] lnpmF <
df5f ls s'v'/f <Æ xfd|f] ;]jfdf nfu]sf] xf]6nsf] sd{rf/Ln] ;f]Wof] .
æcfh s]xL glng] .
;fbf vfgf . oxL xl/of] ;fu, e'6]sf] cfn', bfn / crf/ eP k'U5 . . c¿ Psb'O{
6'qmf Kofh ylklbg';\, eOxfN5 .Æ d}n] eg]F .
rGbfnfO{ x]/]F .
of] l76L /fte/ g;'t] klg Psbd tfhf–tu8f lyO{ . p;sf rlDsnf cfFvf gofF ofqfdf
cem rlDsO/x]sf lyP . /fdb'nf/L / ef]luGb/ klg km'lt{nf eO;s]sf lyP . hf]luGb/
eg] clns lgGofp/f] cg'xf/ nufO/x]sf] lyof] .
æafa' Û lsg cg'xf/ lauf5{ /] <Æ rGbf afa'sf] pbf;L b]v]/ lrlGtt x'Fb} af]nL .
ælsg klg xf]Og .
dnfO{ /fte/ lgb k/]g, To;}n] .Æ hf]luGb/n] eGof] . vfgf vfFb} u/]sf] a]nf d}n]
pgLx¿sf] kmf]6f] lvr]F . xf]6njfnfnfO{ eg]/ xfdL ;a}sf] Ps kf]h klg lvlrdfu]F .
hf]luGb/ cem}
lgGofp/f] b]lvof] .
æPsl5g 9Nsg] t
<Æ d}n] ;f]w]F .
æ;/hL klg==== Û sxfF 9Nsg' oxfF < ca stfstf k'Ug' 5 .Æ p;n] kl/l:yltsf] uDeL/tfsf] JofVof u¥of] .
Psl5gkl5 xfdL
n'lDagL k'Uof}F . d"nåf/df d}n] s]xL kf]h kmf]6f] lnPF . leqsf] xl/ofnL /
au}Frfsf] klg kmf]6f] lnPF .
dfofb]jLsf]
dlGb/cufl8sf] ;'Gb/ kfs{df w]/} kf]h kmf]6f] lnPF . rGbf d':sfPsf], xfF;]sf] /
lxF8]sf] kmf]6f] lnPF . /fdb'nf/L /
ef]luGb/sf klg lgs} kmf]6f] lnPF . hf]luGb/ klg kmf]6f] lvRg] s'/fdf a]dtna
ubf{] /x]g5 . p;sf] / 5f]/LrflxFsf] klg kmf]6f] lnOlbPF . Ps hf]8L ;xl/of k/]sf
o'jfo'jtL cfP, d}n] o'jsrflxFnfO{ xfdL ;a}sf] kmf]6f] lnOlbg eg]F . p;n] k6sk6s
/ ljleGg sf]0faf6 xfd|f] kmf]6f] lnOlbof] . cr]nsf oL l8lh6n Sofd/fsf] kmfObf
g} oxL xf], hlt lvr] klg l/n l;l4g] xf]Og .
o'jsn] cfkm\gf]
Sofd/f d]/f xftdf ydfof] . d}n] pgLx¿sf] klg kmf]6f] lnOlbPF .
æxfdL w'lnv]naf6
.Æ d}n] s]xL g;f]wL p;n] eGof] .
æxfdLrflxF
uf}/af6 . /f}tx6 .Æ d}n] klg p;nfO{ eg]F .
xfdL To;kl5
dfofb]jL dlGb/df k|j]z u¥of}F . d}n] rGbf / hf]luGb/nfO{ dlGb/leqsf ;a} s'/fsf]
cy{ nufPF . leQfdf ePsf] d"lt{sf] cy{, tn e'OFdf a'4sf kfOnf ;a}sf] sxfgL
atfPF . k|frLg ;+/rgfnfO{ dflg;n] gf]S;fg gk'¥ofpg\ eg]/ ul/Psf] ;a} k|aGw
a'emfPF . clg xfdL aflx/ lg:Sof}F .
aflx/ lg:sFbf
hf]luGb/sf] cg'xf/df x]/]F– pm crfgs ?g kf] yfNof] . d}n] p;sf] kfv'/fdf ;dft]/
kf]v/Lsf] l8ng]/ k'¥ofPF .
æd]/f] 3/jfnL
oxfF cfpg kfPg .Æ hf]luGb/ aa{/fof] .
æd]/f] afa' o:t}
xf] . dfO{sf] x/avt ofb u5{ . clg ?G5 .Æ rGbfn] egL .
æxdL /f]Psf] 5}g a]6f . xd/f cfF;'n] ca
p;sf] af6f] kvflnG5, ========= t]/f]
dfO{ :ju{ hfg kfpF5 . hfcf];\ . xdLn] pm dbf{ ======= Tof] a]nf cfF;'n] ========
/f]Sof], cfh xdL /f]P/ af6f] v'N5, :ju{ hfG5 pm =====. eujfg\sf] hufdf v;]sf]
cfF;' ======= kljq x'G5 . eujfg\n] xd/f] k'sf/f ;'G5 . ?g' b] . b'O{ ;fnb]lv
/f]lsPsf] cfF;' =========== cfh axfpg b] .Æ hf]luGb/ xNsf cfjfh lgsfn]/ ?g
yfNof] .
Psbd cUnf], vfOnfUbf] dflg; /f]Psf] b]v]/
k'ln;x¿ cfP .
ælsg < s] ef] <Æ Pp6f k'ln;n] gd| /
pbf; b]lvP/ ef]luGb/nfO{ ;f]Wof] .
æv} s] yfxf <Æ ef]luGb/n] ;d:of eGg
ghfg]/ o;f] eg]sf] lyof] .
æpxfFsL hxfg n'lDagL / eujfg\ a'4sf] s'/f
ul//fVg'x'GYof] . b'O{ jif{cl3 lalthfg'ef] . cfh oxfF PSn} cfOk'Ubf hxfgsf]
;f/} ofb cfPsfn] =====. xfdL ;a} Ps} kl/jf/sf xf}F .Æ d}n] cYof{PF .
æP .Æ olt eg]/ k'ln; Psflt/ nfUof] . rGbf
/ /fdb'nf/Ln] dfofb]jL dlGb/;Fu}sf] k'isl/0fL gfdsf] kf]v/Ldf s5'jfx¿sf
x"n 8'ln/x]sf b]v] . tL 5Ss k/] .
rGbfn] s/fP/ dnfO{ af]nfO{– æ;/ Û otf x]g'{;\ t Û slt w]/} s5'jf Û ;fgf;fgf klg 5g\
. clns 7"nf klg 5g\ . w]/} t d/]em}F r'krfk v'8lsnfdf cfP/ a;]sf 5g\ .Æ
æd}n] w]/}kN6 b]v]sf] 5' . /dfOnf] nfU5
dnfO{ oxfF cfpFbf .Æ
ptf ef]luGb/rflxF k'/fgf r}Tox¿sf
cjz]ifx¿sf af/]df k'ln;nfO{ ;f]lw/x]sf] lyof]– æoxfF klxn] OF6fe6\6f lyof] /x]5
xlu <Æ
æOF6fe6\6f gePsf] eP s;/L oltsf r}To aGy]
/ <Æ k'ln;n] eGof] . p;n] ef]luGb/sf s'/f a'em]sf] lyPg .
hf]luGb/ ptf Pp6f r}Tosf] cf8df cem}
/f]O/x]sf] lyof] . d}n] p;nfO{ y'Dy'Dofpg vf]h]F . p;n] eGof]– æ;/hL Û dnfO{ cfwf 306f 5fl8lbg'xf];\ . d rGbfsf] dfO{;Fu s'/f ub{} 5' .
rGbfsf] dfO{ z/L/ lnP/ oxfF cfpg kfPg . p;sf] cfTdfn] :ju{ hfg} afFsL lyof] .
d}n] p;sf] cfTdfnfO{ :ju{ hfg glbP/ 7Ls u/]5' . cfh p;sf] cfTdf d;Fu} n'lDagL
cfPsf] 5 . ca pm :ju{ hfG5 . cab]lv pm
x/]s /ft xd|f] ;kgfdf cfpFb}g . ;/hL Û ca rGbfsf] cfdf
:ju{ hfG5 . pm ;w}Fsf nflu :ju{ hfG5 . km]l/km]l/ ;kgfdf klg cfpg kfpFb}g . pm
xdL;Fu Psl5g s'/f u5{ .Æ
d hf]luGb/nfO{ PSn} ?g 5fl8lbP/ xl/of]
rf}/sf] ;'Gb/tfdf /dfpg] sf]l;;df nfu]F . ef]luGb/ / /fdb'nf/L kLknsf] af]6d'lg
lqlk6s kf7 ul//x]sf yfO{ leIf' / ko{6sx¿sf] ultljlw x]b{} lyP . ltgsf ;'lsnf
;]tf n'uf, ljlrqsf elStdo efjeª\ludf, a;fOsf] tl/sf, lqlk6s ufogsf] no / k6Ss}
ga'lemg] efiff b]v]/ tL lj:dok"j{s x]l//x]sf lyP . ef]luGb/ z/L/sf] ;f/f
af]em b]a|] v'6\6fdf 6]sfP/ d'v cfF afP/ x]l//x]sf] lyof] eg] /fdb'nf/L clns
k5fl8 pleP/ sDd/df xft /fv]/ x]l//x]sL lyO{ . d}n] ltgLx¿sf] Ps kf]h kmf]6f]
lnPF . hf]luGb/sf] klg kmf]6f] lnPF .
rGbf cem} s5'jfsf] v]n x]/]/ l8ndf
al;/x]sL lyO{ . afa'nfO{ PSn} ?g 5f8]/ of] cfkm}Fdf x/fO/x]sL lyO{ .
æs5'jfsf] cfo' slt x'G5 yfxf 5 <Æ d}n]
clns glhs uP/ rGbfnfO{ ;f]w]F .
æv} < dnfO{ t yfxf 5}g . eGg';\ g ;/
.Æ :ki6 eof], rGbfn] dnfO{ dflns zAb k|of]u gug{] eO{ . d v';L ePF .
ædflg;sf] cfo' ;o jif{, xfQLsf] c;L jif{,
ufO{sf] aL; jif{, s's'/sf] afx| jif{ dflgG5 . cg'dfg u/ t, s5'jfsf] cfo' slt
xf]nf <Æ
æslt xf]nf / hfaf] s5'jfsf] cfo' t, To:t}
kfFr–;ft jif{ .Æ
æxfxf . ldn]g .Æ
æslt xf]nf t ;/ <Æ
æoL ;fgf hftsf s5'jfsf] cfo' c;L jif{hlt
x'G5 . s5'jf cg]s hftsf x'G5g\ . s'g}–s'g} s5'jf b'O{–c9fO{ ;o jif{;Dd afFR5g\
. ;+;f/sf hLjx¿df ;a}eGbf nfdf] cfo' s5'jfs} x'G5 .Æ d}n] eg]F . p;n]
dfofb]jLsf] dlGb/aflx/ lg:s'Gh]ndf tLgk6s dnfO{ ;/ elg;s]sL lyO{ . ca o;n]
dnfO{ dflns eg]/ nlHht gkfg{] b]lvof] . d v';L ePF . n'lDagL cfpg'sf] Pp6f
pknlAw of] klg eof] .
æcfDdfdfdf Û Æ rGbf rlst eO{ . p;n] d]/f] glhs cfP/ egL– æxh'/nfO{ oL s5'jfn] nfdf] cfo' lbpmg\ .
xh'/n] xfdLnfO{ eujfg\sf] bz{g u/fpg'eof] . xh'/n] dftf dfofb]jLsf] bz{g
u/fpg'eof] . xh'/n] n'lDagL 3'dfpg'eof] . d]/f] dfO{n] cfsfzaf6 ;a b]lv/x]sf] 5
. xh'/nfO{ wGojfb elg/x]sf] 5 . xh'/ xfd|f] dflns xf] . vf; dflns .Æ
æwt\ Û aNn dflnssf]
ku/Laf6 d'St ePF eg]sf] t Û Æ d}n] hf]luGb/lt/ kms{]/ x]b{} rGbfnfO{ eg]F . hf]luGb/ cem}
/f]O/x]sf] lyof] . pm lgx'l/P/ r}Tosf] n]p nfu]sf] OF6df xftsf gª uf8\g sf]l;; u/]em}F b]lvGYof] .
æafa' eP7fpF hfGgf} <Æ d}n] rGbfnfO{
eg]F .
æpm dfO{l;t s'/f ub{} 5 . lsg l8:6k ug'{
/ <Æ rGbf afa'sf] ljifodf lgl:kmqmL b]lvO{ .
d rGbfnfO{ s5'jfsf] v]n x]g{ 5fl8lbP/ ptf
kLknsf] ¿vd'lg k'u]F . k/}af6 rGbfn]
s5'jf x]b{} ePsf] b[Zo dfofb]jL dlGb/ / p;sf] afa';d]t ;d]l6g] u/L Ps kf]h
kmf]6f] lnPF . cfh rGbf lrqdf b]lvg] b]jLem}F ;'Gb/ b]lvO/x]sL lyO{ . p;sf ;kmf
kf]l6nf xft cfwf afx'nf ePsf] s'tf{af6 lg:s]/ nx/fem}F km}lnPsf lyP . p;sf]
nx/fpFbf] ;Lwf skfn cln tn uP/ t/ª\uem}F au]sf] lyof] . p;sf] 5ftL lrqdf agfOg]
nIdL eujtLsf] h:tf] lyof] .
ef]luGb/ / p;sL >LdtL cem}
af}4dfuL{x¿sf] ehgufog x]l//x]sf lyP . d}n] klg pgLx¿;Fu} pleP/ Psl5g ltgsf]
ehgsf] cy{ a'em\g sf]l;; u/]F . dl/uP a'lemg] xf]Og Ps}zAb .
æof] s'g efiff xf] ;/hL <Æ ef]luGb/n]
dnfO{ ;f]Wof] .
æyfONofG8 eGg] b]z 5 Pp6f . oL dflg; To;}
b]zsf x'g\ . logLx¿ yfO{ efiffdf eujfg\ a'4sf] ehg ufO/x]sf 5g\ .Æ
æxfd|} kxl8ofx¿ kf] x'g\ eg]sf] t == Û Æ ef]luGb/ 5Ss k/]sf] lyof] .
æyfONofG8 7"nf] b]z xf] . Tof] b]z
wgL klg 5 . g]kfnsf] hg;ª\Vof tLg s/f]8eGbf sd 5, yfONofG8sf] hg;ª\VofrflxF
emGg} ;ft s/f]8 5 . ;+;f/el/sf ko{6sx¿ ToxfFsf ;d'b|lsgf/sf /dfOnf 7fpFx¿ x]g{
/ ;do latfpg cfpF5g\ .Æ
ælogLx¿sf] b]z t 7"nf] /x]5 . ljsl;t
klg /x]5 . logLx¿sf] b]zdf ;d'b| klg 5 <Æ
ælogsf] b]z ;d'b|sf] lsgf/df 5 .Æ
æeujfg\ a'4 oxfF hGd], clg logLx¿sf]
b]zdf efuL uP5g\ .Æ ef]luGb/n] eGof] .
æeujfg\ a'4n] g]kfn / ef/tafx]s c¿ b]z
3'Dg EofPgg\ . p;a]nf oftfoft olt ;lhnf] sxfF lyof] / < t/ pgsf] 1fg ;+;f/e/
km}lnof] . hfkfg, sf]l/of, adf{, nfcf];, sDaf]l8of / yfONofG8h:tf cg]s b]z
a'4dfuL{ x'g\ .Æ d}n] cYof{PF .
æa'4sf] b]zsf xfdL, xfdL kf] a'4dfuL{
x'g'kg{] .Æ ef]luGb/ cndNn b]lvof] .
æxfdL t ;a} b]jtfnfO{ dfG5f}F lg .
a'4nfO{ klg eujfg\ g} dfG5f}F . eujfg\ lji0f'sf Ps cjtf/ x'g\ eg]/ a'4nfO{
eG5f}F . xfdL cfh oxfF eujfg\sf] bz{g ug{ cfPsf t xf}F lg .Æ
æTo;f] t xf] .Æ p;n] eGof] .
afa'nfO{ PSn} 5f8]/ rGbf xfdL eP7fpF cfO{
. hf]luGb/ cem} ToxLF pleP/ klxn]em}F /f]O/x]s} lyof] .
æsfsf Û ;/n] s]
atfpg'eof] <Æ p;n]
ef]luGb/nfO{ ;f]wL .
æ;/hL s]s] eG5 s]s], d]/f] ;demdf cfpFb}g
. of] dfG5]x¿ a'4dfuL{ xf] . logLx¿ yfO{ b]zaf6 cfof] . logsf] ;dGb/ 5 . w]/}
6'l/; 5 ToxfF . ;ft s/f]8 5 logLx¿ .Æ p;n] eGof] .
æsfsf s] eGb} 5 xfDn] s]xL a'em]g .Æ rGbf
dlt/ kmsL{ . /fdb'nf/L xfF;L . d p;sf] afa'sf] ljifodf lrlGtt lyPF . of]
dflg;nfO{ o;/L PSn} ?g 5fl8lbP/ xfdLn] uNtL ub{} 5f}F h:tf] nfUof] .
ærGbf Û hfpm . afa'nfO{
lnP/ cfpm .Æ d}n] eg]F .
ægfOF . afa' l/;fpF5 .Æ
xfdL kf]v/Lsf] klZrdk6\l6 uof}F . d}n]
oxfFaf6 dfofb]jL dlGb/ / kf]v/Lsf] b[Zo b]lvg] u/L Ps kf]h kmf]6f] lvr]F . rGbfn]
klg d':s'/fP/ kmf]6f]sf nflu kf]h lbO{ . ef]luGb/ / /fdb'nf/Lsf] klg kmf]6f]
lnOlbPF . clg rGbfnfO{ Sofd/f ydfpFb} eg]F– æd]/f] klg Ps kf]h lvlrb]pm g .Æ
ægfOF . xfDnfO{ kmf]6f] lvRg cfpFb}g .Æ
pm ;df{O{ .
d}n] Sofd/fsf] lSns a6g b]vfPF . kmf]6f]
lng nfu]sf] j:t' cfO{ lk;af6 s;/L x]g'{k5{ Tof] klg l;sfPF / eg]F– ænf} sf]l;;
u/ t <Æ
p;n] d]/f] kmf]6f] lvlrlbO{ . d}n]
kmf]6f] h'd u/]/ x]/]F, Psbd ldn]sf] /x]5 .
æltdL t kmf]6f]u|fkm/ x'G5f} ls Sof xf]
< klxnf] kmf]6f] g} olt ldnfP/ lvlr5f} .Æ d}n] p;n] lvr]sf] kmf]6f]
7"nf] kf/]/ 3'dfO{3'dfO{ b]vfP/ eg]F .
æef]ef] ;/, w]/} ;sf{pg'kb{}g . dnfO{
yfxf 5 . xfdL kmf]6f]u|fkm/ eof] eg] s/]nf, leG8L / nf}sf s;n] a]R5 <Æ p;n]
clns v'n]/ egL .
æltdLnfO{ h]–h]sf] kmf]6f] lng dg 5 n]pm
.Æ d}n] Sofd/f ydfpFb} eg]F .
æxh'/sf] w]/} kmf]6f] lng dg 5 .Æ p;n]
Sofd/f km]l/ ;f]em\ofpFb} egL . p;n] km]l/ ldnfP/ d]/f] kmf]6f] lnO{ . p;n]
kf]v/L, kf]v/Lsf] k"jL{ l8n, hxfF
p;sf] afa' cem} /f]O/x]sf] 5, To;sf] / kLknsf] af]6d'lgsf af}4dfuL{x¿sf]
kmf]6f] lvrL . To;kl5 p;n] ¿vdf 6fFluPsf tf]/0fx¿, ptf klZrdsf] xl/of] rf}/ /
czf]s :tDesf] klg kmf]6f] lnO{ . czf]s :tDe / dfofb]jLsf] dlGb/ cfpg] u/L s]xL
kmf]6f] lnO{ . p;n] km]l/ dnfO{ kmf]6f]df b]lvg O;f/f u/L .
æ;/ Û of] vDaf s]sf
nflu xf] <Æ
æoxL xf] czf]s :tDe . ef/tsf /fhf czf]sn]
cfheGbf b'O{ xhf/ b'O{ ;o jif{eGbf klxNo} uf8]sf] . eujfg\ a'4 hGd]sf] 7fpF
eg]/ lrgfpgsf nflu .Æ d}n] eg]F .
rGbf rlst eO{ . pm pQ/k6\l6sf] l8naf6
bf}8]/ afa' eP7fpF k'uL . p;n] afa';Fu 6fFl;P/ s]xL egL . afa' ca zfGt eO;s]sf]
lyof] . afa'5f]/L b'j} cfP .
æafa'sf] kmf]6f] lvFR5' .Æ p;n] egL .
afa'rflxF kmf]6f] lvRg] eg]kl5 kf]h lbg Psbd c//f] eof] . d xfF;]F . s]xL kf]h
kmf]6f] lvFr]kl5 pm ;xh eof] . cfh}
kmf]6f] lvRg l;s]sL rGbfn] ca dnfO{ Sofd/f lbg 5f8]sL lyO{ .
xfd|f] 6f]nL czf]s :tDeg]/ k'Uof] .
ToxfFsf] bfgk]l6sfdf hf]luGb/n] Ps ;o ?lkofFsf] gf]6 v;fNof] . ef]luGb/n] klg
aL; ?lkofFsf] gf]6 xfNof] .
rGbf d]/f] Psbd 5]pdf lyO{ . p;n] ;f;
km]/]sf] klg ;'lgGYof] . d}n] czf]s :tDedf n]]v]sf cIf/ b]vfpFb} eg]F– æoL cIf/
a|fx\dL lnlksf x'g\ . xfdLn] n]Vg] g]kfnL cIf/ b]jgfu/L lnlksf x'g\ . k9 t,
a|fx\dL lnlkdf s] n]v]sf] 5 <Æ d}n] rGbflt/ x]/]/ eg]F .
æv} <Æ
æoxfF n]v]sf] 5 M lxb a'w] hft] . lxb
eujf hft]lt . o;sf] cy{ xf]– oxfF a'4 hGd]sf x'g\ . oxfF eujfg\ hGdsf x'g\ .
Olt .Æ
rGbfn] oxfF klg ldnfO{–ldnfO{ s]xL kf]h
kmf]6f] lvFrL . xfdLh:t} Pshgf ofq'nfO{ eg]/ xfdL ;a}n] :tDesf] ;fd'Gg] plePsf]
kmf]6f] lvlrdfUof}F . sf7df8f}Fsf] s'g} sn]hsf ljBfyL{sf] Psbd 7"nf]
z}lIfs e|d0f 6f]nL x"n agfP/ cfof] . ltgLx¿ xf]xNnf ub{} lyP, Pshgf
dfG5]n] ltgnfO{ s]xL eGof] . Tof] dflg; ltgLx¿sf] lzIfs x'g'k5{, p;sf] cfb]z
kfpgf;fy tL ;a Psbd zfGt eP .
ltgsf xftxftdf dxFuf vfnsf Sofd/f lyP .
eL8af6 aRg xfdL ToxfFaf6 x6\of}F . klt{/ v'nf rp/df k'u]/ xfdLn] km]l/ s]xL
kf]h kmf]6f] lnof}F . clg dfofb]jLsf] bz{g ub{} aflx/ lg:Sof}F .
h'Qf3/af6 h'Qf lnFb} ubf{ d}n] rGbfnfO{
x]/]F, pm /f]O/x]sL /lx5 .
æs] ef] / <Æ d}n] ;f]w]F .
ædfO{sf] ofb cfof] . dfO{sf] v'a ====ofb
cfof], dflns Û Æ p;n] ;F's;'Fssf
aLr egL .
æltd|L dfO{nfO{ d}n] b]lv/x]sf] 5' .
ltd|f] dfO{ ltd|f] afa'sf] x[bodf a;]sL 5g\ . ltd|f] dfO{ ltd|f] x[bodf klg
a;]sL 5g\ . ltd|f] dfO{ ca cfsfzsf tf/f;Fu 5g\, afbn;Fu 5g\, clg xfjfdf 5g\ .
ltdLn] km]/]sf] ;f;df ltd|f] dfO{ 5g\ . ltdLn] cfkm\gf] x[bodf a;]sL dfO{nfO{
g?jfpm . ltdLn] ltd|f] ;f;df a;]sL dfO{nfO{ g?jfpm . ltd|f] afa'n] :ju{ hfpm
elg;s] ltd|f] dfO{nfO{ . ltdL klg pgnfO{ :ju{ hfpm eg . clg x[bodf a;]sL
dfO{nfO{ dfof u/ . ltd|f] dfO{ ca hlxNo} ltd|f] lbndf al;/xg]l5g\ . ltdLnfO{
pgn] c;n dfu{ b]vfpg]l5g\ . ltdL ltd|f] dfO{sf] cfb]z dfg . ltd|f] lbnsf] cfb]z
dfg . ltdLnfO{ slxNo} dfO{n] 5f8\g]5}gg\ . ltdL ca g/f]pm . olt efUodfgL 5f},
lsg ?G5f} rGbf < ef], ca ltdL g/f]pm . dfO{nfO{ b'Mv x'g] u/L lbn gb'vfpm .Æ
d}n] ;fGTjgf lbg] sf]l;;df eg]F .
æd]/f] dfO{n] n'lDagL b]Vg' kfPg .
n'lDagL cfpg' kfPg, dflns Û xh'/s} uNtL 5
o;df . tLg jif{cl3 xh'/ uf}/df cfpg'ePsf] eP dfO{n] klg n'lDagL x]g{ kfpg]
lyof] . xh'/n] =====.Æ pm af]Nbfaf]Nb} c8\lsO{ . ;fob dnfO{ bf]if lbg' a]sf/
xf] eGg] nfUof] xf]nf .
æTo;f] geg . ltd|L dfO{n] n'lDagL bz{g
ul/g\ . ltd|f] lbnsf] cfFvfaf6 pgn] ;a}yf]s b]lvg\ . rGbf, ltd|f] dfO{ ltd|f]
5ftLleq l5g\ . cfh ltgL oxLF 5g\, n'lDagLdf 5g\ . cfh ltd|f] dfO{ v';L ePsL 5g\
.Æ d}n] ;DemfOx]/]F .
rGbf emg\ /f]O{ . d]/f zAbn] p;nfO{ emg\
kLl8t agfof] . olta]/;Dd afa'rflxF cfkm\g} rf]6sf] b'lgofFdf lyof], pm klg
rGbfnfO{ ;DxfNg cfof] .
æg¿ lal6of, g¿ . xfdL ?of] eg] t]/f]
dfO{sf] cfTdf ?G5 . t]/f] dfO{nfO{ d}n] cl3 e]6]F . p;nfO{ d}n] Psbd sl/a b]v]F
. ToxL lknf kf/L ePsf] nfn ;f8Ldf pm cfof] . ToxL kfph" nufPsf] /x]5 .
t}Fn] b]v]sf] eP tF slt v';L x'g] lyof] . d}n] b]Vof], Psbd c:k:6} b]Vof] . clg
t]/f] dfO{ la:tf/} tF ePlt/ uof] . d x]b{} 5', pm t tFleq k:of] . tFleq k:of]
pm . xf] . ca g/f] . ca g/f] rGbf . g/f] lal6of, t]/f] dfO{ tFleq k;]sf] 5 .Æ
ef]luGb/ dh:t} cndNn k¥of] . cfkm\gf]
bfh'nfO{ ;Demfpg] ;fdYo{ ef]luGb/df lyPg . /fdb'nf/L klg Psbd lanvaGbdf k/L, s]
ug'{ 7Ls xf], s;f] ug'{ plrt xf] eGg] ga'em]/ .
æt]/f] dflns klg eujfg\ /x]5 . t]/f]
dflnsn] xfdL ;a}nfO{ eujfg\sf] 3/df NofOlbof] . t]/f] dflnsnfO{ t]/f] dfO{n]
w]/}w]/} cfl;s lbG5 .Æ clxn] pm zfGt eP/ cw{kfun :j/df af]Nof] .
d rGbfsf] dflns lyOgF . d}n] To:tf] dxfg\
sfd u/]sf] lyOgF . x'Fb} gePsf] h;sf sf/0f d c;lhnf]df k/]F . ;xfotfsf nflu
d}n] /fdb'nf/L / ef]luGb/tkm{ x]/]F . ltgLx¿ cfkm\g} ;'/df ptf tnfpdf hyfefjL
pld|Psf k6]/, s]z/ / cGo emf/kfttkm{ b[li6 nufO/x]sf lyP . ;fob ltgnfO{
afNosfnsf] ofb cfof] ha ufpFglhssf bx / vfN8fv'N8Ldf o:t} u/L k6]/, s]z/ /
;v/v08] nx/fx¿ lglj{£g km:6fpFy] .
ptf cfh tL l;d;f/, bx / vfN8fv'N8L
k''l/P/ wfgv]t eO;s]sf 5g\ . ltgsf] cl:tTj gfd]6 eO;s]sf] 5 . oxfF cem} To;
o'unfO{ arfOPsf] /x]5 .
slnnf kx]Fnf d'gf ePsf] gLnsfF8fsf] af/df
k'u]/ rGbf / p;sf] afa' cl8P . pgLx¿sf] zf]sdUg xfntnfO{ d}n] Sofd/fdf lnPF .
j/k/sf] xl/of] v'nfkgdf /fdb'nf/Lsf cfFvf bf}l8O/x] . Psl5gdf d}n] O;f/fn] ca
pQ/tkm{ nfuf}F eg]F .
cv08bLkdf k'u]kl5 hf]luGb/ k/k/;Dd cfFvf
3'dfpg yfNof] . p;n] ToxfFsf /ª\uLg kl/j]z, lrqdo jftfj/0f / ;'/DotfnfO{
cfkm\gf cfFvfn] p3fpg dg u/]sf] b]lvof] . Ps}l5gdf p;sf cfFvf l:y/ eP .
cv08bLknfO{ lgx'l/P/ gd:sf/ u/]/ hf]luGb/ nueu lrRofP/ af]Nof]–
æx] k/d]Zj/ Û x] ljwftf Û x] clUgb]jtf Û x] eujfg\ a'4 Û d]/f] df}uLnfO{
:ju{ lbnfpm . d o; wtL{df p;sf] nflu ;ayf]s ug]{5' . h] klg ug{]5' . x] eujfg\
xfdLnfO{ bofb[li6n] b]v .Æ
rGbf efj;d'b|af6 aflx/ lg:sg sf]l;;
ul//x]sL lyO{ .
clg xfdL >Lnª\sf, adf{ / yfONofG8sf
r}To / u'Dafx¿ x]g{ uof}F . d}n] ;a}lt/sf] kmf]6f] lvlrlbPF . >Lnª\sfnL
r}Tog]/ Pp6f ;fgf];fgf] ;fn /f]k]sf] /x]5 . eujfg\ a'4 hGd ePsf] k|tLssf] ¿kdf
logLx¿ ;fnnfO{ dfGb5g\ . To; ;fn;Fu} d}n] hf]luGb/ / rGbfsf] s]xL kf]h kmf]6f]
lvlrlbPF . ca hf]luGb/ kmf]6f] lvRg] a]nfdf c/l/g 5f8]sf] lyof] . t/ kmf]6f]
lvRg vf]Hof] eg] pm cem} cfkm\gf] uD5f 6fpsfdf a]g{ yflnxfNYof] .
rGbfnfO{ rflxF adf{sf] ;'gf}nf] r}To
;a}eGbf dg k¥of] .
æo;nfO{ ad{]nL efiffdf kmof elgG5 . r}To
eg]sf] kmof .Æ d}n] eg]F .
æadf{sf] efiff klg xh'/nfO{ cfpF5 <Æ
rGbfn] ;f]wL .
æcfpFb}g . sxfF cfpg' lg Û o;f] Ps–b'O{ zAb l;s]sf] dfq x'F .Æ
ad{]nLx¿sf] Ps x"n ptfaf6 cfof] .
ltgLx¿ cfkm\g} efiffdf a'4sf] k|fy{gf ub{} cfP . kmofsf] km]bdf uP/ tL 3'F8f
df/]/ a;] . s]xL kf]h kmf]6f] lnO;s]kl5 xfdL ToxfFaf6 klg lg:Sof}F .
æa8f] cfZro{nfUbf] /x]5 . xh'/n] t ;+;f/
b]v]sf] /x]5 .Æ ef]luGb/n] eGof] .
/fdb'nf/L Psbd cjfs\ lyO{ . pm rGbfsf]
5]p5]p lxFl8/x]sL lyO{ .
))))
uf}/af6 ;?jf
æP Û xh'/
cfOk'Ug'eof] < o;kN6 t xh'/ nfdf] ;do;Dd 3/df a:g'eof] xlu <Æ p;n] gd:t] ub{} egL .
æxf] . cF . rf8af8sf] a]nf, a:g'kl/xfNof]
lg . clg s:tf] nfUof] t n'lDagLsf] ofqf <Æ d}n] p;sf] gd:sf/ kmsf{pFb}
p;nfO{ ;f]w]F .
d Ps xKtfsf] 3/–a;fOkl5 kms{]/ uf}/
k'u]sf] lyPF . k'u]s} lbgb]lv 8\o'6Ldf v6\g'kl/xfNof] . sfof{no labf ePkl5 d
t/sf/L lsGg p;sxfF k'u]sf] lyPF . dnfO{ t/sf/L lbg] p;n] s'g} ;'/;f/ ul/g .
p;n] d]/f] k|Zgsf] pQ/ glbO{sg egL– æcfh xh'/ d]/f] 3/ hfg] . afa'n] af]nfPsf]
5 .Æ
d}n] km]l/ ;f]w]F– æs:tf] nfUof] t
n'lDagLsf] ofqf <Æ
p;n] km]l/ klg d]/f] k|Zgsf] pQ/ lbg]
s'/} ul/g .
æs/]nf b]pm .Æ d}n] eg]F . p;n] d]/f] dfu
klg jf:tf ul/g .
æxh'/sf nflu cfh s/]nf 5}g . ;lsof] . ;a
laSof] .Æ
æd]/f] efu s/]nf t geO{ x'Fb}g .Æ d cw}o{
ag]F .
æxh'/ cfh xfd|f] 3/ hfg] xf] . s/]nf lsg
rflxof] <Æ p;n] km]l/ pxL s'/f bf]xf]¥ofO{ .
d cjfs\ ePF . ddfly p;n] xs htfpg yfn]sf]
b]v]/ dnfO{ crDd nfUof] . km]l/ eg]F– æt/sf/L t nUg}k5{ d}n] .Æ
ænf} t of] nUg';\ .Æ p;n] b'O6f s/]nf
dnfO{ t]:of{O{ . d}n] emf]nfdf yfk]F / aL; ?lkofF p;sf] emf]nflt/ x'/{ØfPF .
p;n] s]xL elgg . c¿ b'O{rf/ u|fxsnfO{ ;Gt'i6 agfP/ p;n] k7fO{ t/ dlt/ p;n]
Wofg;d]t lbOg . cGTodf p;n] d}n] lbPsf] k};f d}lt/ 7]Nb} egL– æof] d}n] hf]v]/
a]r]sf] xf] / <Æ
æof] bfg lng]–lbg] 7fpF xf] / <
l;Q}Fdf t nlUbgF . 3/af6 ePsf] eP cs{} s'/f, of] t k;n xf] . d lsGg cfPsf] x'F
.Æ
æTo;f]eP krf; ?lkofF nfU5 .Æ p;n] egL .
æ7Ls} 5 lg, nfu]sf] t ltg'{ kl/xfNof] lg
.Æ krf;sf] gf]6 p;lt/ v;fPF . p;n]
d':sfpFb} aL;sf / krf;sf b'j} gf]6 l6kL .
æcfh xf]Og, ef]ln cfpFnf lg t ltd|f] 3/
.Æ d}n] lxF8\g nfUbf eg]F .
æef]ln xf]Og . cfh} . afa' dl;t l/;fpF5
.Æ p;n] csf{] u|fxsnfO{ s]xL s/]nf a]Rt} ubf{ cfb]zfTds :j/ cfof] . d s]xL gegL
;/f;/ 8]/ftkm{ nfu]F .
a]n'sf ;fFem kg{ yfNbf d hf]luGb/sf]
kmf6scufl8 k'u]sf] lyPF .
hf]luGb/ 3/k5fl8af6 km'Q b]vfk¥of] . pm
s/fof]– ænf} Û ;/hL cfOk'Ug'eP5 Û gd:sf/ xh'/ . rGbf Û P ;'g\ Û dflns cfof] Û Æ
æcfPF lg . cfb]z k7fPkl5 .Æ d}n] Joª\Uo
xfg]F .
æTo;f] xf]Og xh'/ . cfh 3/df efO /
a'xf/LnfO{ klg a'nfPsf] 5' . cfh n'lDagLsf] tLy{kl5sf] ef]h .Æ p;n] uDeL/ eP/
eGof]– æxh'/x¿sxfF tLy{ef]hsf] rng 5 ls 5}g < xfdLsxfF t tLy{af6 kms{]/
cfPkl5 tLy{ef]h ug'{k5{ . gu/L x'Fb}g . c¿ s;nfO{ a'nfpmF, efO / a'xf/L
cfpF5g\, ptf a}/ulgofaf6 /fdb'nf/Lsf] efO cfpF5 . eOuf] .Æ
rGbf 3/leq s]s] ub{} /lx5, km'Q lg:sL .
p;n] dnfO{ d':sfP/ r'krfk gd:sf/ u/L, / leq kl;xfnL .
To;}a]nf ef]luGb/ / /fdb'nf/L Pp6f
df]6f]df]6f] e';lt3|];Fu kmf6sdf b]vfk/] . ltgLx¿n] k/}af6 dnfO{ gd:sf/ u/],
clg hf]luGb/nfO{ /Ltk"j{s 9f]ue]6 u/] . /fdb'nf/L Toqf] ofqfel/ ;ª\sf]rjz
dl;t d'';'Ss;Dd d':sfPsL lyOg, clxn] Psbd cfkmGt;Fu e]6 x'Fbfsf] h:tf] v';L
b]lvO{ . ul/a / clzlIft clg sxLFst} guPsf lar/fx¿nfO{ ;fy lbP/ d}n] /fd|} sfd
u/]F5' eGg] nfUof] .
æd]/f] ;fnf . a}/ulgofdf a:5 .
;AhLefhLsf] b'sfg 5 p;sf] .Æ ef]luGb/n] o;f] eg]/ To;sf] kl/ro lbFbf To;n]
km]l/ gd:sf/ u¥of] . d}n] :jefjtM gd:sf/ kmsf{{PF . ;fob ef]luGb/n] d]/f]
af/]df cfjZos hfgsf/L klxNo} lbPsf] lyof], To; dflg;nfO{ s;}n] d]/f] lrgf/L
lbPg . dl;t cfFvf h'Wgf;fy Tof] dflg; d';'d';' d':sfpFYof] .
rGbfn] t'?Gt} kfs]sf] tftf] vfg]s'/fn]
el/Psf lgs}j6f efF8f aflx/ lgsfnL . p;n] yfn, a6'sf, lunf; cflb klg lgsfnL .
x]/]F, cfhsf] vfglkg ljz]if lyof] .
df5fsf b'O{tLg kl/sf/, bfnsf b'O{ tLg, k/jn, cfn', km;L{, eG6f / s/]nfsf b;afx|
lsl;dsf t/sf/L agfPsf /x]5g\ . b"w / bxL klg h'6fPsf /x]5g\ . ld7fO{,
n8\8" / sfh', ls;ld;;d]t . d 5Ss k/]F . oqf] tof/L ug{ t lgs} emd]nf eof]
xf]nf .
ælbpF;f] Ps ah]lt/ xh'/nfO{ clk;lt/ hfFb}
u/]sf] b]Vof] xfdLn] . s/fP/ af]nfof], xh'/n] ;'g]g .Æ hf]luGb/n] s;/L of] ;a
tof/L ug{ Eofof] eGg] d]/f] lh1f;f zfGt eof] .
æd xtf/xtf/ 3/ cfPF . oxfF efO / a'xf/Ln]
dbt ul/lbof] .Æ hf]luGb/n] eGof] . ef]luGb/ / /fdb'nf/L d':sfP . rGbfafx]s
;a}hgf kfx'gfem}F a;]sf lyof}F .
/fdb'nf/L g]kfnL af]Ng sl7g kg{] x'gfn]
dl;t af]Ng c;lhnf] dfGyL . w]/}a]/ ;f]r]kl5 pm cfkm\gf] egfO Ps jfSodf /fVyL .
p;n] d':sfpFb} egL–
ædflns Û xh'/n] xfdLnfO{
lnDa'gL 3'dfof] . e}/jf lbvfof], lx6f]8f klg b]Vof] . ca s'g huf 3'dfpF5 <Æ
æx]x] . sfsL Û Tof] lnDa'gL x}g
s], n'lDagL xf], n'lDagL == .Æ rGbf xfF;L .
sfdsf] wdfwddf lgx'l/P/ leq–aflx/ bf}8w'k
ul//x]sL rGbf klg rfvk"j{s xfdLaLrsf s'/f ;'lg/x]sL /lx5 .
sxfF 3'dfpg' / < logLx¿;Fu k};f g}
x'Fb}g, 3'Dgsf nflu . x'g t kfyLe/f, xn];L of :ju{åf/L 3'dfpg ;s] logLx¿n]
/fd|f] dfGg] lyP . d}n] /fdb'nf/Lsf] k|Zgsf] pQ/ lbOgF . lkm:; xfF;]F dfq .
Tof] lbg ljz]if aGof] . kfl/jfl/s hd36df
dnfO{ ;xif{ :jLsf/ u/]sf lyP oL ul/a sf]O/Lx¿n] .
vfglkg / ukmufkm ubf{ub{} /ftsf] gf}
alh;s]sf] /x]5 . d x8a8fPF .
æw]/} ca]/ eO;s]5 .Æ d}n] eg]F .
ælkms/ 5}g xh'/ . xh'/ cfh d]/f] 3/df
;'Tg] . d}n] ;a ldnfPsf] 5' .Æ ef]luGb/n] eGof] .
æx}g . x'Fb}g . d]/f 3/k6Ln] lrGtf lnG5g\
. ;fFemdf lxF8]sf] dfG5] x/fof] eg]/ vf]hL unf{g\ . pgLx¿nfO{ eg]/ cfPsf] eP t
s]xL lyPg, t/ cfhrflxF d}n] gkmsL{ x'Fb}g .Æ
æTof] t xf] . ca xh'/n] hfg}k5{ eg] xfdL
xh'/nfO{ 3/}df k'ufP/ cfpg] .Æ ef]luGb/n] eGof] .
d]/f nflu Pp6f kf]sf] tof/ kf/]sf /x]5g\
. 8]/f kms{g] a]nfdf rGbfn] d]/f] xftdf Tof] kf]sf] ydfO{ – æd]/f] dflns Û xfdL lgw{g 5f}F, s] lbg ;S5f}F / < xh'/sf] u'g ltg{ t ;St}gf}F t/
xfdL xh'/sf] k|]d kfP/ cfkm"nfO{ slt efUodfgL 7fG5f}F, xfdL slt v';L ePsf
5f}F / xfdLnfO{ xh'/sf] slt u'g 5 eg]/ eGg t ;S5f}F lg . of] ;fgf] kf]sf]
xfd|f] xh'/k|ltsf] cfb/efj, >4f / k|]dsf] k|tLs xf] . lgw{gn] lbPsf ;:tf ;fdfg s] rnfpg' eg]/
gkmflnlbg'xf]nf . xfdL lgw{g 5f}F t/ cfkm"nfO{ dgsf ul/a 7fGb}gf}F .Æ
dnfO{ Psbd vNnf] nfUof] . logn] lbPsf]
glng klg sl7g, lng t emg\ sl7g . s]xL glnOlbP/ ckdfg ug'{ klg t ePg .
d}n] rGbflt/ kms{]/ eg]F– ærGbf Û dnfO{ u'gsf] ef/L gaf]sfpm . ltdLx¿sf] dfof eP dnfO{ k'U5 . dnfO{
;fdfg gb]pm, >4f b]pm, ljZjf; b]pm . k'U5 . of] ;fdfg nUg dnfO{ afWo gkf/ .Æ
æxfd|f] k|]dsf] pkxf/ xf], ckdfg
ul/lbg'x'Fb}g xh'/n] .Æ rGbf ;'Fs;'Fs ug{ kf] yfnL .
dnfO{ wd{;ª\s6 cfOnfUof] . d}n] lnOlbFbf
lar/fx¿nfO{ 7"nf] vr{sf] ef/L af]sfPsf] x'G5, glnOlbFbf ckdfg / kl5tf]n]
ltgnfO{ lyRnf . Psl5g ;f]rljrf/ u/]kl5 d}n] Tof] kf]sf] :jLsf/ u/]F .
æxh'/n] guO{ x'Fb}g eg] xfdL xh'/sf]
3/;Dd hfg] ÛÆ hf]luGb/n] eGof] . d p7\gf;fy rGbf,
/fdb'nf/L, ef]luGb/ / hf]luGb/ ;a} h¥ofsh'?s p7] . d}n] kb{}g eGbfeGb} ;a}hgf
dnfO{ ;fy lbg lg:s] .
af6fdf d}n] ;f]w]F– æhf]luGb/ sfsf Û n'lDagL ofqfsf] cg'ej ;'gfpg';\ g t .Æ
æn'lDagL :ju{ xf] . d]/f] df}uLsf] k'0on]
/ xh'/sf] s[kfn] xfdLn] b]je"ldsf] bz{g ug{ kfof] .Æ p;n] cfkm\gL
>LdtLnfO{ ;DemFb} eGof] .
))))
ef]lnkN6 laxfg kf]sf] vf]n]/ x]/]F– Pp6f ultnf]
tf}lnof, Ps hf]/ ;'Gb/ 5fnfsf rKkn, /fd|f] ;'tL ;6{ / l8uHofd sDkgLsf] sk8fsf]
dxFuf] KofG6 . olt dxFuf ;fdfg d}n] lhGbuLdf rnfPsf] lyOgF .
lbpF;f] clkm; uPF . xflsdn] dnfO{ pgsf]
clkm;df af]nfP . d ;/f;/ leq k;]F . xflsdn] eg]– ænf} ;/ Û awfO{ 5 . tkfO{Fsf] ;?jf eof] . tkfO{Fn] rfx]h:t} u/L df]/ªdf ;?jf eof] . df]/ªsf] s]/faf/L
ufpFsf] x]Nykf]:6df . 3/kfos ;?jf kfpg'ePsfdf km]l/ awfO{ . ;ft lbgleqdf xflh/
x'g hfg'xf]nf .Æ
xflsdsf] xftdf Pp6f vfd lyof] . d}n]
x]/]F, uf]Ko eg]/ 5fk xfg]sf] /x]5 .
cfkm\gf] kq a'em]/ xflsdnfO{ wGojfb eg]/
d sfo{sIfdf cfPF . sfd ug{} dg nfu]g . ;?jf dfu u/]sf] d}n] g} xf] t/ clxn]
dnfO{ uf}/ 5f8]/ st} hfg dg lyPg . d oxfF cfPsf] Ps jif{ klg k"/f ePsf]
lyPg, ;?jf eOxfNof] .
d]/f] ;?jf x'g] va/ kfP/ rGbfdf k/]sf]
k|efj crDdsf] eof] . rGbf / hf]luGb/ ;f]xL ;fFem d]/f] 8]/fdf cfP . /ftsf] b;
ah]dfq kms{]/ uP . rGbfsf cfFvfaf6 cfF;' eml//x] . pm PszAb af]lng .
hf]luGb/rflxF af]n]sf] af]n]s} eO/x\of] .
æxh'/;Fu /fhlj/fhsf] l5Ggd:tf hfg] dg
lyof] .Æ p;n] eGof] .
æs] 5 / < ca t 6]lnkmf]g 5Fb} 5 .
;Dks{ ug{] clg ;Fu} hfg] lg .Æ d}n] eg]F .
p;n] d]/f] 3/ x]g{ cfpg] dg u¥of]–
æxh'/sf] dfO{–afksf] e]6 u5'{ . xh'/sf] v]tLkftL / ufpF b]V5' . xh'/sf] 3/lu/xy
;as'5 b]V5' .Æ p;n] eGof] .
æemg\ /fd|f] .Æ d}n] eg]F .
æd xh'/;Fu} hfG5' .Æ hf]luGb/n] ef]lnkN6
clkm;af6 d lg:sFb} ubf{ eGof] .
æeOxfN5 lg . emg\ /dfOnf] .Æ d}n] v';L
b]lvg sf]l;; u/]F . olta]nf pm uOlbof] eg] dnfO{ pN6} emGem6 ylkg] lyof] . t/
s;/L clxn] gcfpm eGg] <
d}n] uf}/ 5f8\g] s'/f] yfxf kfPb]lv rGbf
r'krfk lyO{ . pm dnfO{ x]g{;Dd cfOg .
uf}/ 5f8\bf hf]luGb/ / ef]luGb/n] d]/f
;f/f ;fdfg af]Sg ;3fP . b'j} efO a;kfs{;Dd cfP . hf]luGb/n] eGof]– æcfh d
hfFlbgF . kl5 ldnfP/ cfpF5' . xh'/sf] k"/f 7]ufgf n]v]/ lbg" .Æ
æd}n] n]v]/ lbPF– æoxfFaf6 lj/f6gu/ hfg]
a;df hfg] . ;f]gfk'/sf] sbduf5Ldf a;af6 cf]n{g] . k"j{k6\l6 dnª afafsf]
dlGb/ 5 . dflg;x¿nfO{ a"9Lvfk eGg] ufpF stf k5{ ;f]Wg] . clns k/ k'u]kl5
Pp6f zfvf gx/ cfpF5 . To; gx/nfO{ kqm]/ ;jf lsnf]ld6/hlt pQ/ nfUg] . d]/f] a"9Lvfk
ufpF ToxLF xf] . ufpFdf k'u]kl5 ;'af]wsf] 3/ s'g xf] eg]/ ;f]w] h;n] klg
atfOlbG5g\ .Æ
d}n] lbPsf] sfut htg;Fu uf]hLdf /fv]/ pm
dlt/ x]bf{ klg gx]/L kmls{of] . ef]luGb/n] 3/L dlt/ x]¥of] 3/L cfkm\gf] bfh'lt/
. d]/f] a; 5'6\g'eGbf klxNo} b'j} efO b[Zoaf6 cf]em]n eO;s]sf lyP .
kl;{kN6 laxfg} xfd|f] 3/cufl8 b'O{
ckl/lrt dflg; cfP/ ;f]wLvf]hL ub{} /x]5g\ . o;f] x]5'{ t hf]luGb/ / rGbf kf]
l7ª\u pleO/x]sf . xftdf ;fgf;fgf emf]nf
klg /x]5g\ .
d}n] ltgsf] xftsf] emf]nf ;dft]/ lkF9Ldf
NofP/ /fv]F . pgLx¿nfO{ s';L{df a:g eg]F .
hf]luGb/ lgs} /fd|f cf}krfl/s n'ufdf
cfPsf] lyof] . rGbf t /fhs'df/L g} ag]sL /lx5 . Psbd /fd|L . d}n] ;a}nfO{ pgLx¿sf]
lrgf/L u/fPF . pgLx¿n] xfd|f] 3/df /fd|} OHht kfP .
lrofgf:tf vfPkl5 tL 56k6fpg yfn] . kms{g
. d}n] cfh ot} a;f}F, ef]ln laxfgsf] a;df kms{] ;lhnf] k5{ eg]F . t/ pgLx¿
dfg]gg\ .
pgLx¿nfO{ k'¥ofpg d O6x/L;Dd cfPF .
x]/]F, rGbfsf] cg'xf/df dk|ltsf] cg'/fu,
s[t1tf, cf:yf, ljZjf; / k|]d 5ª5ª u/]/ alu/x]sf] lyof] . O6x/Lsf] a;kfs{af6
pgLx¿sf] a; lxF8\g nfUof] . d}n] x]/]F, hf]luGb/ a;df r9]/ cfkm\gf] l;6dflysf]
v08df emf]nf /fVt} lyof] . rGbfn] crfgs dnfO{ Psbd emD6L / hf]8n] cFufnf] xfnL
. p;n] d]/f] sfFwdf r'dL, p;sf] ¥ofnl;Fufg ax]/ d]/f] sfFw lxnf] eof] t/ pm ddf
em'lG8O/xL . d}n] klg p;af6 efUg vf]lhgF .
Psl5gdf p;n] dnfO{ 5f8L . p;af6 d'St
ePkl5 klg d}n] Tof] ¥ofnl;Fufg k'l5gF . a; r9\g nfUbf p;n] d]/f b'j} xft tfgL /
kfn};Fu b'j} xftdf r'dL . olt u/]kl5 pm ?Fb} a;df r9L .
æd]/f] dflns Û xh'/nfO{ d]/f] of] lbndf s] u'lh|/x]sf] 5 === yfx} ====. xh'/nfO{
==== d}n] ======= Û ==== ========= Û Û Æ p;n] a;sf] v'8\lsnfdf pSnFb} ubf{ dlt/ gkmsL{sg ?Fb} o:t} s]xL egL .
af]Nbfaf]Nb} p;sf] jfSo na{/fof], p;sf zAb
nTkltP/ a'lemPgg\ . p;n] To;kl5 cfkm\gf] dft[efiffdf c¿ b'O{rf/ zAb af]nL .
p;sf tL zAbsf] cy{ ga'em] klg efj a'em\g sl7g lyPg .
afa' 5Ss k/]/ x]l//x]sf] lyof] . rGbfsf]
crfgssf] Jojxf/n] d rlst lyPF .
a;df r9]kl5 afa'rflxFn] em\ofnaf6 gfs /
cfFvf k'5\t} x]¥of] t/ rGbf em\ofndf b]vf kl/g . a; lxF8]kl5 d lg/fz cg'xf/
agfP/ PSn} 3/ kms{]F .
t/ To;kl5 ltgLx¿;Fu slxNo} s'g} vfnsf]
;Dks{ ePg . pgLx¿n] ;Dks{ u/]gg\, d}n] klg ul/gF . d}n] :jfy{jz pgLx¿;Fu Tof]
;DaGw sfod u/]sf] kf] lyPF ls < cyjf :jfy{jz To;nfO{ nTofPF ls < d}n]
cfkm\gf] pkl:yltn] ltgdf ck|fKo ;kgf kf] el/lbPF ls < cyjf x'g;S5 d}n]
ltgsf] >4f / ljZjf;sf] unt cy{ kf] nufPF ls < dl;t cg]s b'lawf / ;ª\sf]r
5g\ .
d ;f]Rg] u5'{, Tof] rGbf s] ub{} xf]nL, sxfF xf]nL <
To;n] dnfO{ p;sf] x[bodf s:tf] bhf{ lbPsL xf]nL < p;n] dnfO{ bfh'sf] bhf{
lbG5] ls, k|]dL 7fG5] ls < d p;sf] dgdf sf] x'F < s] pm olta]nf dnfO{
;lDem/fv]sL xf]nL t < To;n] k9fO sxfF;Dd k''¥ofO{ xf]nf . ca t lax] klg eof]
ls To;sf] <
dnfO{ slxn]sfxLF p;nfO{ e]6]/ w]/} s'/f
;f]Wg dg nfU5, ;Kk} s'/f ;f]Wg dg nfU5 . dnfO{ otf cfPkl5sf w]/} s'/f eGg klg
dg nfU5 . hf]luGb/ hLljt} 5 ls, dl/;Sof] ls, ca ToxfF uPF eg] rGbfsf] vf]hLlgtL
u/] e]l6G5] ls < t/ v} s]n] xf] s]n] hlxNo} dnfO{ ot} afFw]sf] x'G5 .
))))
-n'lDagLsf]
ofqfsf] of]hgf agfOlbFb} ubf{ hf]luGb/n] eg]sf] lyof]– æxh'/sf] 5'6\6L ldN5 eg]
xh'/ klg uOlbg'xf];\ g xfdLnfO{ /f:tf b]vfpg . xh'/ ePkl5 xfdLnfO{ 9'Ss . d vr{
xflnxfN5' .Æ
hf]luGb/sf] cfu|x
cf}krfl/s zAbdfq lyPg . To;leq p;sf] gofF ofqfdf hfg'cl3 dgdf pTkGg x'g] ;+zo /
clgZroefj;Fu} ;k|]d laGtL lyof] . ;do lgsfn]/ pgLx¿;Fu uOlbP oL ul/a ls;fgx¿sf]
ofqf :d/0fLo x'g] lyof] . uf}/sf] t/fO{ d"nsf] Ps ul/a kl/jf/;Fu d]/f]
slxNo} gla;{g] gftf ufFl;g] lyof] . t/ b;}Fsf] d'vdf 3/lt/ hfg 5f8]/ stf n'lDagLlt/
xflGgg' < clg hf]luGb/h:tf] ul/asf] k};fdf hfg' dnfO{ ;'xfpg] s'/f klg lyPg,
d cfkm}Fn] cfkm\gf nflu vr{ ug{ rfx]df hf]luGb/n] gdfGg klg ;SYof] .
æltdLx¿sf] k};fdf
t d hfFb} hfGgF . d]/f] k};f vr{ ug{ kfpF5' eg] ljrf/ u¿Fnf .Æ d}n] w]/}
;f]rljrf/ gu/L eg]sf] lyPF .
æxh'/ xfdLx¿sf]
nflu uOlbg] xf], xh'/n] k};f lt/]/ hfFbf xfdLnfO{ g/ssf] af6f] ;Lwf x'G5 .
To:tf] t ug{ ldNb} ldNb}g xh'/ .Æ To; lbg xfdLaLr s'/f ldn]sf] lyPg .
ef]lnkN6 hf]luGb/
;fFemkv d]/f] 8]/fdf cfPsf] lyof] . p;n] eg]sf] lyof]– æxh'/n] h'g ;t{df eP klg
xfdL;Fu uOlbg'k5{ . xfdL s;/L hfg ;S5 Psn} < stf hfg] < xfdLn] s] b]v]sf]
5 < xh'/n] guO{ t x'Fb} x'Fb}g .Æ
d xf/]F . p;}n]
lhTof] . o;/L n'lDagL 3'd]sf lyof}F . d}n] cfkm\gf] vr{df dfq hfg] c8fgsf]
abnfdf ltgn] dnfO{ olt dxFuf pkxf/ lslglbPsf /x]5g\ . a? ef8f g} ltg{ lbPsf] eP
x'g] /x]5 .
t/ of] ;adf rGbf;Fusf] ;DaGwnfO{ :g]x,
bofdfofh:tf s'/fn] a9L sfd u/]sf] lyof] . a}F;n] lbg] :jflbnf] k|]d, dfofh:tf
tŒjx¿ nueu z"Go pkl:yt lyP, dnfO{ k"0f{ ljZjf; 5 . of] d]/f] k|]dsyf xf], t/ s;}n] rGbf;Fusf]
d]/f] ;DaGwsf] ckJofVof gul/lbpmg\ ._
a"9Lvfk
v]tsf] vghf]t /
af/fa]/fsf nflu dhb'/ vf]Hg ;gw'jf hfFbf x]dGtLsf afa'l;t lrgf/L / ;Dks{ eof] .
a8f] c;n dflg; /x]5g\ hldGbf/ kmfu'nfn rf}w/L . vfhf vfg] a]nfdf d k'u]F eg]
slxn] s'v'/fsf] df;', cG8f / lrp/fn] :jfut uy{] eg] slxn] aluof jf eSsfn] . dnfO{
yf¿hfltsf] efG;fdf kfs]sf] vfgf v'a dgkYof{] .
x]dGtL vfg]s'/f
agfpgdf dflx/ /lx5 . p;n] ksfPsf] bfn xf];\ jf ttfPsf] b"w, To;df c;fwf/0f
:jfb x'GYof], x'G5 . df5f ksfpgdf ufpFel/df hf]8f lyPg p;sf] . hftLo ksjfGg
ksfpg] ;Lk t p;n] /utd} kfPsL /lx5 . s'v'/fsf] df;' ksfpFbf olt l7Ss d;nf xfNyL
ls df;' g} Tolt dL7f] xf] eGg] 7fG5 h;n] klg . n;'gsL ;f}lvg xf] of] gf/L .
d';'/f] bfndf o;n] olt l7Ss ldnfP/ n;'g nfO{ ls dnfO{ cfkm"n] ksfPsf] bfn
t bfn g} nfUg 5f8\of] .
o'–6\o'adf x]/]/
cg]s kl/sf/ agfpg l;s]sL /lx5 . ;+;f/el/sf vfg]s'/fdf of] ?lr /flVt /lx5 . vfgf
agfpg dfq hfg]/ t s] x'G5 /, k|]dk"j{s afF8\g / afF8Lr'F8L vfg klg
hfGg'k/]g Û x]dGtL o; s'/fdf klg a]hf]8 . s]xL lbg pgLx¿sxfF
k'Ug kfOgF eg] d]/f] dgeGbf klxn] lha|f] 56k6fpg yfNYof] .
To;kl5 p;sf]
lzi6frf/, kl/>dL / ;xof]uL efjgfk|lt d df]lxt ePF . dnfO{ yfxf 5}g ddf p;n]
s] b]vL, s] e]6L t/ p;n] d}n] ;kgfdf klg gb]v]sf] ;'vsf] ;kgf b]vfO{ . clg t d
p;sf] af/]df hltv]/} ;f]Rg yfn]5' . d eGg hflGbgF of] slt ;'Gb/L nfUyL p;a]nf
dnfO{, t/ dnfO{ p;sf] r'DasLo If]qaf6 aflx/ lg:sFbf hlxNo} 5ftLdf Pp6f gdL7f]
r:sf 3':Yof] . d elGbG5', ;'Gb/Lx¿sf]
;ª\ut gu/]sf] a]; . logLx¿n] h;nfO{ klg bf; agfpg ;fdYo{ /fV5g\ . d ;'Gy]F, ;'Gb/Lx¿sf
sf/0f k'?ifx¿sf] hLjg gs{do eOlbg ;S5 . t/ of] lgod w]/}h;f] ;'Gb/Ldf nfu"
gx'g] /x]5 . of] d}n] x]dGtLnfO{ b]v]b]lv hfg]F . d qmdzM emg\eGbf emg\ sl;nf]
u/L x]dGtLlt/ tflgPF .
pm O6x/Lsf] hgtf
SofDk;df aLaLP; k9\b} /lx5 . Ps lbg d O6x/Ldf lsgd]n ug{ hfFbf crfgs d'Vo
rf]ssf] blIf0fklZrd s'gfdf e]6 eof] . x]dGtLn] ;fOsnaf6 cf]n{Fb} ;fyLx¿nfO{
egL– æpxfF d]/f] afa'sf] ;fyL . ljj]s zdf{ . a"9Lvfkdf v]tLkftL ug'{x'G5
.Æ
s]6Lx¿n] gd:sf/ eg]
. dnfO{ rflxF afa'sf] ;fyL elglbPsfdf leq st} nf6f] lsl;dn] r;Ss b'Vof] . x]dGtL
/f]lsg] eO{ eGg] a'em]5g\ Sof/, ltgLx¿ xft xNnfpFb} cl3 al9xfn] .
æeujfg\ 5g\ ls
5}gg\ <Æ p;sf ;fyLx¿ cufl8 a9\gf;fy p;n] dnfO{ ;f]wL .
æeujfg\ 5g\ klg
5}gg\ klg .Æ
æs;/L x'G5 To:tf]
<Æ p;n] km]l/ ;f]wL .
æPs dgn] ;f]R5',
eujfg\ gePsf] eP s;/L eujfg\ eGg] zAb hGdGYof] < ;+;f/df ePsf j:t'sf] gfd
x'G5 . ;+;f/df x'Fb} gePsf] j:t'sf] gfd s;/L /fVg' < t/ km]l/ csf{] dgn]
;f]R5', cfh;Dd eujfg\nfO{ e]6]/ cfPsf] dfG5]nfO{ e]6]sf] 5}g . s;}n]
eujfg\l;tsf] s'/fsfgL /]s8{ u/]/ ;'gfof] eg], pgsf] lel8of] lvr]/ Nofof] eg]
ljZjf; ug{ ;lhnf] knf{ .Æ
æxfxfxfxf .Æ pm
hf]8n] xfF;L .
æt/ ltdLn] o:tf]
k|Zg of] aLr–af6fdf pleP/ lsg ;f]w]sL <Æ d}n] eg]F .
æxh'/
a"9Lvf]nfjfl/sf] dflg;, xfdL a"9Lvf]nfkfl/sf . xfd|f ;f]rx¿sf] aLrdf
;fFw–;Ldf 5 . xfd|f hLjgb[li6sf aLrdf ;fFw–;Ldf 5, kmf6f]–b/f/ 5 . xfdL b'j}n]
cfkm\gf] ;Ldfaflx/ lg:s]/ o:t} rf}af6fdf gcfO{sg e]6 x'g sl7g 5 . xfd|f
ljrf/x¿n] klg cfk;df e]6\g Tolt g} sl7g 5 . xh'/n] klg o:tf] k|Zg aLraf6fdf
o;n] lsg ;f]wL xf]nf eg]/ cfkm\gf] dgn] ljZn]if0f ul/lbg'xf]nf .Æ olt eg]/ pm
;fOsndf r9\g yfnL .
æt/ =====Æ d
c8\lsPF .
æxh'/sf] k|Zgsf]
pQ/ d xh'/nfO{ csf{]kN6 e]6\tf eGg]5' .Æ pm cl3 a9L .
d]/f] dgdf sfps'tL
nflu/x\of] . x]dGtL==== a8f] /x:odoL s]6L 5] of] .
t/ To; hDsfe]6kl5
lgs} lbg d a"9Lvf]nfkfl/sf] ;gw'jf ufpF hfg kfOgF . sfd klg vf;} kl/xfn]g,
clg pml;t st} cGoq e]6 klg eOxfn]g . d
sfddf olt Jo:t ePF ls cfkm\g} af/]df ;d]t w]/} ;f]Rg EofOgF .
j}zfvsf] udL{
dlxgf, cyf{t\ yf¿hfltsf] l;?jf d]nfsf] dlxgf ;'? eof] . l;d/agfsf] l;?jf d]nf
x]g{ ;a} hfG5g\, d klg uPF . d]nfdf crfgs
pm b]vf k/L . e]6 x'g]lalQs} d}n] p;nfO{ ;f]lwxfn]F– ænf} eg, cfh t ltdLn] k|:6
eGg'k5{, eujfg\ 5g\ ls 5}gg\ <Æ
æxh'/n] d}n]
af]sfPsf] Tof] k|Zg dgdf hf]ufP/ /fVg'ePsf] /x]5 . d]/f] cfwf pQ/ ToxL xf] . t/
k"/f pQ/ t xh'/ cfkm}Fn] g} cl:t k|:6 elg;Sg'ePsf] 5 . k|Zgsf] ;dfwfg
eO;s]sf] 5 .Æ
æs;/L ;dfwfg
eO;s]sf] 5 < ltd|f] To; k|Zgn] dnfO{ l3;f/]/ ;+;f/el/ 3'dfof] . sxLFst}
;dfwfg e]l6Pg, ltdL eG5\of}, ;dfwfg eO;Sof] eg]/ .Æ xfdL eL8ef8af6 clns k/
afF;3f/Lsf] zLtn 5fofdf k'Uof}F .
æoL Û
oxfF cfpg] s'/f] xfdLaLr ;Nnfx lyof] t < e]6kl5 To; eL8af6 otf zLtntfdf
cfpg] ljifodf xfdLn] s'g} ;Nnfx u¥of}F t < eujfg\ t ;j{q x'g'x'G5 . eujfg\
gePsf] eP xfd|f] e]6 x'GYof] t < dnfO{ ljZjf; 5, eujfg\n] g} xh'/sf] bz{g
u/fOlbg'ePsf] xf] . d efUodfgL 5' lg t, To} eP/ .Æ
æltdLn] dnfO{
eujfg\ 5g\ ls 5}gg\ eg]/ lsgrflxF ;f]w]sL t To;f]eP <Æ d]/f gh/ jl/kl/ 8'n]
. ;fgf;fgf gfgLsf cfdfx¿ e'OFdf a;]/, ;f8Lsf] ;Ksf]leq gfgLnfO{ :tg r';fO/x]sf
lyP . a"9fa"9Lx¿ nf}/f] 6]s]/ ;':tfO/x]sf lyP . s]xL cwa}F;]x¿
k};fsf] x/lx;fa / n]gb]g ul//x]sf lyP . s]xL cwa}F;]x¿ hUufsf] lsgd]nsf] s'/f
ub{} lyP . r'/f]6 vfg vf]Hg]x¿ PsfGt vf]h]/ r'/f]6df /dfO/x]sf lyP .
o'jfo'jtLx¿ hf]8Ldf of ;d"xdf r~rntfk"j{s otfptf lxFl8/x]sf lyP .
sf]xLsf]xL xfF;f]76\6f / 5]8vfgLdf /dfPsf lyP, sf]xL l5lNnP/ ukm ul//x]sf lyP .
s]6fs]6Lx¿ a]n'g, lkm/lkm/] / c¿ v]nf}gfdf /dfO/x]sf lyP . s;}n] s;}sf]
ultljlwdfly rf;f] lbO/x]sf] lyPg . of] d]nf lyof] .
æTo; lbg xh'/ /
d]/f] e]6 ePsf] xf] ls xf]Og yfxf kfpg dg nfu]/ . af6fdf xhf/f}F dflg;;Fu
7]nf7]n ub{} lxFl8G5, eL8df slt dflg;;Fu 6fFl;P/ ;d]t lxFl8G5 . ltgLx¿l;tsf]
;fdLKonfO{ e]6 eGg ldN5 < ldNb}g .Æ p;n] ;f]em} elglbO{ .
æxfd|f] e]6 ePsf]
xf] ls xf]Og /x]5 t <Æ
ædnfO{ t e]6
ePh:tf] nfU5 .Æ
æxfxfxfxf .
dflg;sf] e]6 sxfF x'G5 <Æ
æv} Tof] t s;/L
hfg"F d < dflg;sf] e]6 hxfF klg x'Fbf] xf] lg . o'4e"lddf,
cGwsf/df, d?e"lddf, kxf8kj{tdf, km"nafudf, gbLlsgf/df, ;d'b|lsgf/df,
v]tvlnxfgdf, d]nfpT;jdf, dnfdL–lsl/of:yndf . hxfFhxfF dflg;n] ;flGgWo cg'ej u5{
ToxfFToxfF .Æ
æltdL d;Fu sxfF
e]6\g rfxG5f} <Æ
æd t xh'/;Fu
d]nf–pT;jdf, km"nafudf, gbLsf] Ps} lsgf/df, hxfF klg e]6\g kfP x'GYof]
eG5' lg .Æ
æxfd|f] e]6 sxfF
eO/x]sf] 5 t <Æ
ærf]sahf/df, d]nfdf
. eL8df .Æ
æeg]kl5 o; vfnsf]
e]6sf] s'g} kl/0ffd 5}g .Æ
æ5 lg, lsg 5}g <
;a} e]6x¿ rf}af6faf6 ;'? x'G5g\ h:tf] nfU5 dnfO{ . To;kl5 x'g] e]6n] e]6sf]
lg/Gt/tfsf] dfu{ to ug{] x'g\ .
æxfd|f] e]6sf]
lg/Gt/tfsf] dfu{ s:tf] b]V5f} <Æ
ækm/flsnf], ;f]emf]
/ of]hgfa4 .Æ
ælsg <Æ
æxh'/df k|Zg af]Sg]
Ifdtf /x]5 . xh'/df pQ/ vf]Hg] Ifdtf /x]5 .Æ
æk|Zgx¿ s] x'g\
<Æ
æk|Zgx¿ Ps–csf{leq
k'Ug] dfu{x¿ x'g\ .
ædleq k'Ug] dfu{df
s]s] b]lvof] t To:tf] <Æ
æxh'/df b]jtfsf]
c+z 5 . xh'/sf] lbnleq csf{] klg lbn 5 . To; lbnsf] jfudf ljr/0f ug{ kfpg]
dflg; efUodfgL xf] .Æ p;n] egL .
x]dGtLsf] cfx\jfg
:ki6 lyof]– æljj]s Û tF dnfO{ ;fydf lnP/ hLjgwf/fdf g'xf .Æ
d]nfsf] eL8ef8
5f8]/ Ps 5]p nfuL xfdL cfkm\g} s'/fsfgLdf x/fPsf lyof}F .
æltdL efUodfgL
/lx5f} . dflg;n] s] ug'{k5{ hLjgdf <Æ d}n] ;f]w]F .
ædnfO{ yfxf 5 d
efUodfgL x'F eg]/ . cF, x/]s dflg;n] cfkm"n] cfkm"nfO{ lrGg'k5{ .
cfkm"nfO{ lrGg]nfO{ klg lrGg'k5{ . cfkm\gf] ;fdYo{ lrGg'k5{, cfkm\gf]
;fdYo{ lrGg]nfO{ klg lrGg'k5{ . dflg;n] cfkm\gf] l;h{gzLntf / OdfGbf/L /
kl/>dsf] andf klxrfg agfpg'k5{ . rf]6, cfklQ, b'Mv / c;kmntf hLjgsf] dfu{
xf] . c;kmntf :yfoL x'Fb}g, ;kmntf klg :yfoL x'Fb}g, ;To dfq :yfoL x'G5 .
xfdLn] lg/Gt/ cfkm\gf] sfd ug'{k5{ . rf]6, cfklQ, b'Mv, ckdfg / c;kmntfsf]
kTyl/nf] af6faf6 lxF8]sf] dflg; dfq ;kmntfsf] xsbf/ x'G5 . d}n] a'em]sf] s'/f
olQ xf] .Æ p;n] egL .
æ:qLsf] hLjgdf
k'?if s] xf] <Æ
æcfd¿kdf k'?if
:qLsf] hLjgdf cfkm\gf] nIo;fwgfsf] xltof/ xf] .Æ
æs;/L <Æ
æ:qL hLjg rfxG5] .
hLjgsf nflu geO{ gx'g] ;a} s'/fx¿ p;nfO{ k'?ifaf6 k|fKt x'G5 .Æ
æclg k'?ifsf]
hLjgdf :qL s] xf] t <Æ
æk'?ifsf] hLjgdf
:qL klg cfkm\gf] hLjgsf] nIo;fwgfsf] xltof/ xf] .Æ
æTo;f]eP k'?if /
:qL cfk;df nIo;fwgf jf :jfy{;fwgfsf nflu ;xsfo{ u5{g\ <Æ k|Zg ug{ 5fl8gF
d}n] .
æxf] . eujfg\;Fu
dfq xfdLn] :jfy{xLg ;dk{0f ug{] xf] . dflg; k"0f{¿kdf O{Zj/ xf]Og, c+z¿kdf
O{Zj/ x'g] x'gfn] dflg;;Fu xfdLn] nIoxLg Pstf, p2]ZoxLg ;fdLKo, :jfy{xLg k|]d
ug'{x'Fb}g . d}n] a'em];Dd To:tf] sfd lg/y{s x'G5 . :qL–k'?ifaLr x'g] k|]ddf
;a}eGbf Hofbf :jfy{ n's]sf] x'G5 .Æ
æTo;f]eP dflg;x¿n]
lsg k|]dsf] olt w]/} k"hf u/]sf t <Æ
æk|]da]u/sf] hLjg t
/ªxLg ;+;f/ eOuf] lg . :qL–k'?if ;DaGw ;+;f/sf] ;a}eGbf dxfg\ / lr/:yfoL ;DaGw
xf] .Æ p;n] egL .
æcfh d oIfk|Zgsf
km]nf k/]F . lsg oltlj£g k|Zg vGofpg'ePsf] ddfly <Æ p;n] km]l/ egL . p;sf
pT;'s 7"nf cfFvf dlt/ lglg{d]if dlt/ Psf]xf]l/P .
æltdL d]/f cfFvfdf
b]lvPsL x]dGtL xf} ls eg]/ ====.Æ
æclg xh'/n] b]v]sL
x]dGtL x'F ls xf]Og t d <Æ
æv}, xf} g} eG7fGb}
5' d .Æ
s'/fsfgL sfod
/fVgsf nflu xfdL a]k|;ª\u / lagf;/f]sf/sf s'/f ul//x\of}F .
p;n] egL–
ædflg;x¿sf aLrsf] ;+jfb tf;sf] v]nh:t} nfU5 dnfO{ . Pp6fn] Pp6f ts{ t]:of{pF5, p;sf]
ts{ x]/]/ csf{] dflg;n] cfkm"l;t ePsfdWo] pko'St ts{n] k|ltjfb u5{ .
v]n}lkR5] Ps tf;sf] ;fdYo{ km/s x'G5, v]n}lkR5] ;a}eGbf alnof] tf; cnucnu x'G5,
To:t} ljifo}lkR5] xfdL;Fu ePsf b[li6sf]0f, ts{ jf zAbsf] ;fdYo{ cnu–cnu x'G5 .Æ
æltdL s'g v]ndf
cfkm"nfO{ ;a}eGbf cAan 7fG5f} lg <Æ
æcfh ddfly
k|Zgx¿sf] jiff{ eO/x]sf] 5 . d ts{x¿sf] 5ftf cf]8]/ cfkm"nfO{ k|Zgx¿af6
leHgaf6 /f]Sg sf]l;; ul//x]sL 5' . t/ dnfO{ yfxf 5 d cfh yfx} gkfO{ lelh;s]sL
5' . d w]/} s'/fdf cfkm"nfO{ cAan 7fG5' . x/]s dfG5]n] cfkm"nfO{ cAan
7fGg'k5{ . t/ ;a}eGbf cAan d s] s'/fdf 5' eGg] d}nfO{ yfxf 5}g . cfkm"nfO{
cfkm"n] k"0f{¿kdf lrGg t sxfF ;lsG5 / <Æ
ædnfO{ nfU5, ltdLn]
cfkm"nfO{ glrg] klg dnfO{ lrg]sL 5f} .Æ
ænf} x]/, of] t
oxfF kf] cf/fdn] al;/x]sL /lx5 . d}n] tFnfO{ ;Dk"0f{ ljZjel/ vf]h]F .
tFnfO{ vf]Hbfvf]Hb} d t afO; jif{sL
eO;s]F5' . wQ]l/sf Û o;/L klg b'Mv lbg] xf] <Æ
zld{nf lrRofpFb} cfOk'uL .
æljj]s ;/l;t e]6
eof] . crfgs . clg k'/fgf x/lx;fa ldnfpg vf]h]sf], w]/} ;do laltxfNof]] .Æ
x]dGtLn] cfkm"nfO{ arfp ug{ sf]l;; ul/x]/L . d}n] lgofn]/ x]/]F– zld{nfsf
cfFvfdf Psvfn] 5]8vfgL lyof], Psvfn] emsf{]kmsf{] klg .
æxh'/ s'g dlxgfdf
hGdg'ePsf] xf] lg < of] t dª\l;/df hGd]sL xf] . Vofn ug'{xf]nf . dª\l;/df
hGd]sfx¿n] afnL :ofxf5{g\ . o;nfO{ c;f/ dlxgfsf] dflg; dfq sfd nfU5 . r}tdf
hGd]sfsf] o;l;t s] s'/f ldNnf / <Æ zld{nfn] x]dGtL t'?Gt} lxFl8xfNg]
gb]v]kl5 dl;t cfkm\gf] cfqmf]z kf]vL .
æd r}td} hGd]sf]
x'F . ltdLnfO{ s;/L yfxf ef] <Æ
ætkfO{F t x]b{}
r}tdf hGdg'ePsf] b]lvg'x'G5 lg . xf] ls xf]Og n' eGg';\ t <Æ
d r'k nfu]F .
x]dGtLsf] cg'xf/ clns cFWofl/of] .
æn' lxF8\ Û 3/
hfg'k5{ ca . ;a uO;s] .Æ zld{nf cfb]zfTds :j/df af]Nb} lyO{ .
æx;\ t ;/ .
P]n]nfO{ hfG5' d . l9nf] u/]F eg] o;n] dnfO{ a"9Lvf]nfdf nu]/ uf8\5] .Æ
p;n] zld{nflt/ cfFvfn] O;f/f ub{} egL . b'j} s]6L km6fkm6 lxFl8 klg xfn] .
æsf] xf] Tof] <Æ
zld{nfn] ;f]w]sf] ;'g]F . p;n] dnfO{ glrGg] s'/f lyPg t/ To; k|Zgsf] ;ª\s]tdf
x]dGtLn] s] pQ/ lbO{, d]nfsf dfOs / dflg;sf] xNnfn] d}n] Ps} zAb kqmg ;lsgF
.
dnfO{ nfUof] x]dGtL
;'zLnf, km/fl;nL / cfw'lgs ljrf/sL 5] . o;sf] cWoogsf] bfo/f km/flsnf] 5 .
o;sf] ;fy kfpg ;kmn ePF eg] o;n] d]/f] a/flnPsf] dgnfO{ ;Dxfn]/ ;xL af6fdf
lxF8fpg ;S5] . zld{nfrflxF d}n] x]dGtL;Fu af]nrfn u/]sf] dg k/fpFlbg, of]
lrGtfsf] ljifo lyof] .
klxNo}b]lv d
x]dGtLsf a'afnfO{ e]6\g uO/fVy]F . pgsf] ;xof]u kfP/ d 7Ls ;dodf v]tLkftL nufpg
kfO/x]sf] lyPF . avf{ nfUg yfn]kl5 dflg; kfpg sl7g kYof{], a]n}df v]tLafnL
nfO;Sg dnfO{ xtf/f] lyof] .
x]dGtLsf afa'nfO{
3/df PSn} ePsf] df}sf kf/]/ Ps lbg d}n] cfkm\gf] s'/f /fv]F– æxh'/n] d]/f]
hLjguf8L rnfOlbg'k¥of] . cem} d slt PSn} a;"F < xh'/n] d]/f] sd{afa'
alglbg'k¥of] . bofsf] eLv dfUb5' . z/0fdf cfPsf] 5' .Æ
kmfu'nfn
a"9fn] eg]– æd rf}w/L x'F . rf}w/Ln] cfkm\gL 5f]/L rf}w/LnfO{ lbG5,
kxl8ofnfO{ s;/L lbG5 < ;+;f/n] s] eGnf dnfO{ <Æ
d lg/fz eP/ kms{]F
. tLg dlxgfsf] dfq ePsf] lyof] xfd|f] lrgf/L . xfdLaLr cToGt s[lqd, cw'/f /
5f]6f ;+jfb ePsf lyP . hLjgnfO{ ;du|tfdf a'em\g olt kl/ro Psbd} sd lyof] .
x]dGtLn] dnfO{ s] ;f]rL xf]nf eGg] lrGtf nfUof] .
/ftel/ kfgL
cf]Ol/of] . a"9Lvf]nfdf 7"nf] af9L cfof] . sfd s]xL geP/ klg xf],
lbpF;f] d PSn} vf]nfaf9L x]g{ uPF .
k"j{k6\l6
cyf{t\ vf]nf kfl/k6\l6af6 kx]Fnf] s'tf{ / xl/of] ;'?jfndf Pp6L dlxnf b]vfk/L .
Tof] dlxnf t x]bf{x]b{} To:tf] 8/nfUbf] e]naf9Ldf k;L . d cflQP/ s/fPF .
x]bf{x]b{} To;nfO{ vf]nfn] aufP/ lgs} tn k'¥ofof] . d otfk6\l6 lsgf/}lsgf/
bf}8]F .
t/ s]xLa]/df pm
x]lnFb} e]nsf] d"n eFufnf] gf3]/ otfk6\l6sf] v08df cfOk'uL . d Psbd
em:s]F– x]dGtL kf] /lx5 .
æs] ef] < lsg
cfTdxTof ug{ nfu]sL < olt ;'Gb/ lhGbuLnfO{ a"9Lvf]nfdf la;fOxfNg'x'G5
< lsg To:tf] 8/nfUbf] vf]nfdf k:of} < ltdLn] t d]/f] ;ftf]k'Tnf]
p8fOlbof} .Æ
æclGtddf t of] z/L/
a"9Lvf]nfnfO{ g} ;'Dkg] xf] xh'/, t/ of] x]dGtL clxNo} dl/xflNbg . afFRg
w]/} dg 5 . afFr]/ dfq ;as'5 b]Vg / ef]Ug kfOG5 lg, x}g / <Æ pm xftdf
af]s]sf] ;fgf] emf]nf vf]nfsf] l8ndf /fVt} d eP7fpF plSnO{ .
æafFRg dg x'g]n]
o:tf] af}nfPsf] vf]nfdf xfDkmfN5g\ t <Æ d}n] p;sf] emf]nf e'OFaf6 l6Kt} eg]F
. vf]nfsf] n]bf] kfgLn] Tof] emf]nf NofKkm} leh]/ ux|f}F ePsf] lyof] . To;af6
n]bf] kfgL tktk r'lxO/x]sf] lyof] . d}n] clnslt lgrf]/]/ To;sf] wldnf] kfgL
lgsfn]F .
p;n] d]/f] s'/fnfO{
jf:t} gu/L Ps};f;df cfkm\gf] s'/f egL– æd]/f] afpn] d'vn] lbFb}g . yf¿n]
cfkm\gL 5f]/L kxl8ofnfO{ lbof] eGg] abgfdLsf] 8/ 5 p;nfO{ .Æ
æTo:tf] 8/nfUbf]
e]naf9Ldf lsg k;]sL < vf]nfjfl/ cfpg] dg eP dflysf] k'n eP/ cfpg'kb{}gYof]
<Æ d}n] km]l/ ;f]w]F .
æd 5f]/L dfG5],
vf]nfsf] To:tf] e]naf9Ldf k;]/ lsg cfPF xf]nf, cg'dfg ug'{xf];\ t <Æ lgs}
a]/kl5 dfq p;n] e'OFlt/ x]b{} egL .
ælsg <Æ
æ==========Æ pm
af]lng .
ælsg <<Æ w}o{
6'6]kl5 d}n] km]l/ ;f]w]F .
æd t dflysf] k'n
eP/} cfpFnf eGg] ;f]lr/x]sL lyPF . t/ cfpFbfcfpFb} xh'/nfO{ vf]nfsf] o; l8ndf
d]/f] af6f] x]l//x]sf] b]v]F . clg t bfofFafofF s]xL b]lvgF . vf]nf] klg
b]lvgF, xh'/nfO{ dfq b]v]F . k'n;Dd k'u]/ xh'/ eP7fpF cfOk'Ug t bf}8] klg
cfwf–Ps 306f nfluxfNYof] . Toqf] ;do nufP/ Toqf] 3'dfp/f] af6f] eP/ cfpg] w}o{
afFsL g} /x]g .Æ
æTo:tf] klg
ug'{x'G5 < vf]nfdf s]xL ePsf] eP <Æ d}n] clns l/;fPsf] af]nL kf/]/ eg]F .
æxfdL yf¿ eg]sf
kfgLsf sL/f, df5feGbf Hofbf, Tolt ;lhn} db{}gf}F . dnfO{ t km]l/km]l/ o:tf]
df}sf kfOG5 ls kfOFb}g, x[bosf] cfjfh xh'/nfO{ ;'gfOxfn"F eGg] klg eof],
ptf afa'sf] 3/tkm{ t'?Gt kms{g' 5}g eGg] klg eof], To;}n] ….Æ
æh] u¥of}, unt
u¥of} . a"9Lvf]nf] Tolt bofn' 5}g .Æ
æa"9Lvf]nfsf]
kfl/ d]/f] afa' a:5, pm bofn' 5 . vf]nfsf] jfl/ otf xh'/ x'Fb} x'g'x'G5 .
vf]nfsf] of] kfgL au]/ uOxfN5, s]sf] 8/ <Æ pm dHhfn] xfF;L .
æwt\ Û
dflg;n] o:tf] uNtL ug{'x'Fb}g .Æ d}n] km]l/ eg]F .
æuNtL eof] ls ;xL
eof], Tof] t xh'/df e/ k5{ . xh'/n] of] yf¿sL 5f]/LnfO{ nTofpg'ef] eg] unt eP5
eGg] a'em"Fnf, ckgfpg'ef] eg] ;xL ul/P5 eGg] a'em"Fnf .Æ p;n] ;uj{
egL .
x]dGtL d]/f] cl3cl3
nfuL . avf{sf] ;dosf v]tsf ;fFu'/f cfnLdf ;Gt'ng ldnfpg pm a]nfa]nf b'j} xft tndfly ub{} Psbd km}nfpFyL . dnfO{
p;sf km}lnPsf rnfodfg xft x]bf{ pm p8\g sf]l;; ub{} 5] h:tf] nfu]/ cfof] .
æx]/, cfnLdf b'j}
xft km}nfP/ lxF8\bf ltdLn] p8\g sf]l;; u/]h:tf] b]lvof] .Æ
æhf] p8\g sf]l;;
u5{, nIodf pxL k'U5 . p8\g g;s] klg sDtLdf lxF8\g ;S5, lxF8]/} nIodf k'Ug ;S5 .
cfkm\gf] ;fdYo{a]u/ p8\g cfFl6Psf] /x]5 eg] wtL{df k5fl/P/ dl/G5 . hLjg sxfF
vt/fd'St 5 / xh'/ <Æ p;n] cfwf dnfO{ egL, cfwf cfkm}FnfO{ .
k"j{af6 dg;'gL
xfjf Psgf; alx/x]sf] lyof] . k'?if ls;fgx¿ sfFwdf km?jf af]s]/ ufpFlt/ kms{Fb}
lyP . sf]xL–sf]xLrflxF uf]? wkfO/x]sf lyP . lbge/ afx| ah];Dd hf]ltPsf uf]?
lbge/ r/]/ c3fPh:tf nfUy] t/ tL ylst x'gfn] la:tf/} lxFl8/x]sf lyP .
v]tdf ?KkLr/f,
as'Nnf / eFu]/fx¿ pl8/x]sf lyP . ltgLx¿ rf/fsf nflu p8]sf lyP . ltgLx¿ zq'x¿sf]
cfqmd0fsf] eoaf6 aRg ;ts{ lyP . d]/f] dg klg pl8/x]sf] lyof] . Tof] s'g} s'/f
k|fKt ug{] nfn;fsf sf/0f pl8/x]sf] lyof] . Tof] nfn;f k|fKo b]lvO/x]sf] lyof]
.
Ps}l5gdf xfdL
xfd|f] 3/df cfOk'Uof}F .
3/df cfOk'Ugf;fy
p;n] cfkm\gf] emf]nf plwgL . emf]nfleqaf6 p;n] gLnf] s'tf{, ;]tf] ;'?jfn / ;]t}
;n lgsfnL . vf]nfsf] wldnf] kfgLn] tL
l3gnfUbf ePsf lyP . pm t'?Gt} 6\o'a]ndf uP/ tL sk8f w'g yfnL . d}n] sk8f w'g]
;fa'g nu]/ lbPF . dnfO{ x]/]/ pm lkm:; xfF;L
.
æ;]tf] /ª ;a}eGbf
;'Gb/ x'G5, t/ oxL ;]tf] /ªdf h'g;'s} /ª klg k/}af6 b]lvG5 . cfkm"n]
rfx]sf] /ª l56f] p8\5 eg] kmf]xf]/sf] /ªn] rflxF Psbd :yfoL ag]/ sk8fnfO{ g}
s'¿k kfl/lbG5 . ;r]t k|oTgåf/f dfq sk8fsf] /ª l56f] p8\gaf6 arfpg ;lsG5 .
wf]Psf] sk8f 3fdsf] s8fkgaf6 arfpg'k5{, 5fofdf jf cFWof/fdf ;'sfpg'k5{, a9L
l6sfp x'G5 . kmf]xf]/af6 o:tf] sk8fsf] /ª arfpg klg ;r]t k|oTg dfq ;kmn x'G5 .Æ
p;n] tGdoefjn] sk8f w'Fb} dlt/ gx]/L egL .
æxf] .Æ d}n] eg]F .
æcfh
a"9Lvf]nfsf] af9Ln] d]/f] n'ufdf nfu]sf] bfu s'g} ;fa'gn] w'g ;St}g .Æ
æ5fl8b]pm tL bfu
nfusf n'uf . gofF n'uf Nofpg]5' ef]ln .Æ
æNofpg' t kl/xfNof]
lg gofF n'uf, d]/f nflu / cfkm\gf nflu klg Û t/ oL bfu nfu]sf n'uf d]/f Oltxf; x'g\ . d
logdf nfu]sf] d}nf] bfun] ;'Gb/ ag]sf] lhGbuL afFRg rfxG5' . of] bfu daf6
slxNo} gx6f];\ . ;bf cfnf] /xf];\ d]/f] dgdf, xh'/sf] dgdf ===. xfdLn] k'/fgf]
lhGbuL kmfn]/ gofF lhGbuL ;'? ug]{ xf]Og, k'/fgf] lhGbuLsf] hudf gofF lhGbuL
afFRg'k5{ eG5' d ==. Æ pm cfkm}FnfO{ elg/x]sL lyO{ .
d]/f] dgdf cfkm\gf]
dfOtL ;dfhnfO{ r6Ss} 5f8]/ Psbd xfDkmfn]/ d eP7fpF cfpg] b':;fx;L x]dGtLk|lt
Psvfn] gofF k|]d, gofF dfof / gofF ljZjf; k+}bf eof] . p;sf zAbx¿ d]/f] sfgdf
u'lGhO/x] M æuNtL eof] ls ;xL eof], Tof] t xh'/df e/ k5{ . xh'/n] of] yf¿sL
5f]/LnfO{ nTofpg'ef] eg] unt eP5 eGg] a'em"Fnf, ckgfpg'ef] eg] ;xL ul/P5
eGg] a'em"Fnf .Æ
æx]dGtL Û
of] ljj]s xf] . ljj]ssf] 5ftLleq x[bo 5, of] vf]k8Lleq lbdfu 5, ljj]s 5 .
ltdLn] d]/f sf/0fn] slxNo} kl5tf] dfGg'kg{] 5}g .Æ
d}n] dgdg} eg]F . x]dGtLn] u/]sf] e/f];fnfO{ ljZjf;df abNg / p;sf] dk|ltsf]
cf:yfnfO{ csf6\o agfpg dgdg} b[9k|lt1
lyPF .
ævf]nfdf xfDkmfNg'
b':;fx; lyof], t/ o;sf] kl/0ffd ;'vb x'g]5 .Æ d}n] k|s6 ¿kdf eg]F .
æof] x]dGtLn]
xh'/nfO{ ;bf x[bodf /fV5] . yf¿sL 5f]/Lsf] x[bo 5ftLleq dfq x'Fb}g, p;sf] x[bo
d:tsdf klg x'G5, xftkfv'/fdf klg x'G5, k]6df klg x'G5 . zAbdf gxf]nf, t/ yf¿sL
5f/Lsf] xfpefp, no / cfjfhdf p;sf] x[bo x'G5 .Æ
ædnfO{ ltd|f]
x[bosf] bf; x'g kfPsfdf uj{ 5 . dnfO{ ltd|f] x[bosf] dflns x'g kfPsfdf xif{ 5 .
ltd|f xfpefp, zAb / nosf] kl/lwleq l5g{ / c6fpg kfPsfdf dnfO{ v';L 5 . d o;
v';Ldf ltnldnfPsf] 5', 56k6fPsf] 5' . ltdLn] lbPsf] Ps x[bo k|]dsf] abnfdf Tolt
g} k|]d lbG5' . of] ljj]s x[bosf] Jofkf/df slxNo} hfn;fhL ub{}g .Æ d o;f] eGg
rfxGy]F, t/ zAbx¿ 3fF6Ld} c8\s] . ;fFem kg{ nfu]sf] lyof] . n'uf ;'sfpg]
8f]/Ldf cfkm"n] wf]Psf sk8f 6fFu]/ pm aflx/ vf6df a:g cfO{, drflxF 3/leq
k;]F .
3/df ePsf ;a} sk8f
PsPs u/L s]nfPF . x]dGtL wldnf] af9Ldf leh]sf d6d}nf n'ufdf a;]sL 5], p;n]
km]/kmf/ ug{ ldNg] vfnsf] s'g} sk8f e]l6Pg . cGTodf d}n] cfkm"nfO{ v'a
dgkg{] cfkm\gf] Pp6f /ª\uLg ;6{ / gofF gLnf] n'ª\uL lgsfn]F .
ænf}, o:t} n'uf
/x]5g\ dl;t . clxn]sf nflu n'uf km]/ . Tof] lxnf] n'ufdf a:g x'Fb}g .Æ
pm Psl5g
ls+st{Joljd"9 eO{ . p;n] d]/f cfFvfdf cfFvf h'wfP/ egL– ælog} lxnf n'ufn]
yfxf x'G5 ls d sxfF cfOk'u]F eg]/ .Æ
clg t'?Gt} cg'xf/
pHofnf] kf/]/ p;n] d]/f] xftaf6 sk8f lnO{ .
xtf/xtf/ leq
k"hfsf]7fdf k;]/ lbof]aQL afn]F . efG;f / 9f]sfdf klg b'O6f lbofaQL afn]F
. 3/leqsf ;a} lah'nLaQL klg afn]F . k"hfyfnLdf lbof], snz / cGo cfjZos
;fdu|L lnP/ d aflx/ lg:s]F . dnfO{ 9f]sfdf b]Vtf x]dGtL em:sL . em:sFbf aQLsf]
pHofnfdf pm cem /fd|L b]lvO{ . p;nfO{ b]Vtf d cem em:s]F . g'xfO{j/L p;n]
n'uf;d]t km]l/;s]sL /lx5 . d]/f] ;6{df pm d}h:tL b]lvPsL lyO{ . d]/f] n'ª\uLn]
p;nfO{ d]/f] :qL¿k agfPsf] lyof] .
æltdL t d eO5f} .Æ
d}n] eg]F .
æd xh'/ g} x'F .Æ
p;n] nfhn] d':sfpFb} egL . p;df :qL;'ne nHhf ;j{q km}lnPsf] lyof] . d :ki6}
elglbG5', nfh :qLhfltsf] ;a}eGbf ;'Gb/ uxgf xf], d':sfg :qLhfltsf] ;a}eGbf
;'Gb/ j:q xf] .
d}n] p;sf cufl8
aNbf] lbof] 3'dfO;s]/ e'OFdf /fVt} eg]F– æljj]ssf] 3/df :jfut 5 . ;':jfutd\ .
ljj]ssf] x[bodf :jfut 5 . ;':jfutd\ . cfhsf] o; If0f;Dd o; 3/sf] dflns lyPF d,
o; If0fb]lv ltdL o; 3/sL dflnSgL, d]/L dflnSgL .Æ
k"hfyfnLdf
clnslt l;Gb"/ /fv]sf] lyPF, To;df d}n] dfemL cf}Fnf] rf]k]/ lgwf/df
nufOlbPF . d}n] eg]F– ædª\und\ eujfg\ lji0f' dª\und\ u?8Wjh . dª\und\
k'08/LsfIf dª\unfotgf]xl/M ==. o; dª\undo 38Ldf d lqnf]rg zdf{–k'q a"9Lvfk–lgjf;L
ljj]s zdf{ ltdL ;gw'jf–lgjf;L kmfu'nfn rf}w/Lk'qL x]dGtL rf}w/LnfO{ d]/L
cwf{ª\lugLsf] ¿kdf ;xif{ :jLsf/ ub{5' . ca o;} If0faf6 ltdL d]/L afofF cª\u
eof} . ltdLnfO{ d d[To'ko{Gt ;fy lbg]5' . cfhpk|fGt ltd|f] lxtsf] /Iff / kfng
ug'{ d]/f] OR5f, wd{, bfloTj / st{Jo x'g]5 .Æ
d]/f] cf}krfl/s
3f]if0ffn] pm ?g yfnL .
æCl4l;l4n] ;lxt
ePsf x] u0f]z Û x] nIdL;lxtsf lji0f' Û
x] lzjkfj{tL Û x] ;Ltf/fd Û
x] /fwfs[i0f Û x] kz'kltgfy Û
x] d'lStgfy Û x] :ju{åf/L dxfk|e' Û
x] knf~rf]s eujtL Û x] kfyLe/f dftf Û
x] xn]Zj/ dxfb]j Û x] j/fxIf]q Û
x] bGtsfnL Û x] ;Ktsf];L Û x] a"9Lvf]nf Û
x] u|fdb]jtf Û xfd|f] k|]dnfO{ ;kmn kfl/b]pm, xfd|f]
u[x:y hLjgnfO{ ;kmn kfl/b]pm .Æ d]/f] aa{/fx6 ;'g]/ xf]nf, pm r'k nfuL .
æd}n] d]/f
cfdfa'afnfO{ tTsfn pTkGg o; ;'Gb/
kl/l:ylt / cj;/df af]nfpg ;lsgF . ;fpg nfUg nflu;Sof], ;fOt klg kv{g ;lsgF . x]
u'x\o]Zj/L Û x] jh|jf/fxL Û x] blIf0fsfnL Û x]
l5Ggd:tf dfO{ Û x] jfuLZj/L Û
x] a8Ldflnsf Û dnfO{ o; ck/fwsf nflu Ifdf b]pm . x]
d]/f :ju{jf;L lkt[u0f Û x]dGtLnfO{ xfd|f] s'ndf :jLsf/ u/ .
xfdLn] lbg] cK;fgL :jLsf/ u/ . xfdL b'O{ ldn]/ ltdLx¿nfO{ >4fk"j{s
tk{0f lbg]5f}F . xfdLn] lbg] >f4tk{0f :jLsf/ u/ . xfd|f] 3/nfO{ wgwfGo ;'v–;Gtfg
b]pm . x] ;d:t k'/f0f Û x] ;d:t j]b Û
x] k/d]Zj/ k/a|x\d Û xfd|f] /Iff u/ Û
xfdL ltdLx¿nfO{ hLjge/ k'lh/xg]5f}F .Æ d aa{/fO/x]F .
x]dGtL ;'Fs;'Fs
ul//x]s} lyO{ . p;n] d}n] lbPsf] lbof];lxtsf] yfnL cfkm\gf y/y/ sfFlk/x]sf b'O{
xftn] p7fO{ . pm la:tf/} 9f]sfleq k;L . d p;sf] kl5kl5 nfu]F . pm la:tf/}
k"hfsf]7fdf k'uL . p;n] k"hfsf]7fdf k'u]/ ;d:t b]jLb]jtfsf] k"hf
u/L . p;n] cfkm"n] hfg]sf] ljlwn] b]jLb]jtfsf] k'sf/f u/L . d yf¿ ;d'bfod}
x's{]sf] x'F, t/ klg yf¿hfltsf sltko k|rng d]/f nflu ;j{yf gf}nf 5g\ . :jfefljs
xf], xfd|f ;+:sf/x¿df cg]s ljljwtf klg 5g\ .
;6{sf] sn/dflysf]
p;sf] 3fF6L skfnsf] hª\unleq st}st} b]lvof] . sfFwdf nxl/P/ cfPsf] ux|f}F
skfnaf6 cem} kfgL clncln r'lxO/x]sf] lyof] . gf/Lhflt g'xfO;s]kl5 ;a}eGbf
;'Gb/L b]lvG5g\ .
cfkm" yf¿
j+zsL sGof PsfPs a|fx\d0f kl/jf/df leqg k'u]sfdf x]dGtLn] b]jtfx¿;Fu k'sf/f
u/L– æx] a|fx\d0fx¿åf/f k"lht b]jtf xf] Û
dnfO{ o; j+zdf u|x0f u/ . dnfO{ hLjge/ d]/f :jfdL ljj]s zdf{sL ;xwld{0fLsf]
¿kdf pxfFsf] ;]jfdf /lx/xg] cg'dlt b]pm . d]/f lktfsf] j+zdf b]jk"hgsf]
ljlwljwfg zf:qn] eGbf a9L nf]sfrf/ / k|rngn] lgwf{l/t u5{ . o; 3/df zf:qsf]
cfb]z rN5 . dnfO{ zf:qsf] cfb]z dfGg] clwsf/ b]cf] . x] ;d:t b]jLb]jtfx¿ Û
x] j/kLkn, zdL, cfFk, 8'd|L, kfs8L;lxtsf ;d:t j[Ifx¿ Û
x] clUg Û x] hn Û x] jfo' Û
x] cfsfz Û x] k|sfz Û x] cGwsf/ Û
x] ;d:t Ct'x¿ Û x] u|fdyfgsf b]jtfx¿ Û
d}n] hfGg gkfPsf / lrGg g;s]sf x] b]jLb]jtfx¿ xf] Û d
c1fgL, caf]w, k6d"v{ yf¿ sGofnfO{ cfhb]lv ljj]s
zdf{sL ljjflxtf wd{kTgL, cwf{ª\lugL eO{ :qLwd{ kfng ug{
cg'dlt b]cf] Û o; cj;/df xfdLn] k'/f]lxtx¿,
Hof]ltifLx¿, dfGohg / 5/l5d]sLx¿nfO{ af]nfP/ clUg ;fIfL /fvL ;ft km]/f 3'dL
cfhLjg ;fy /xg] s;d vfg'kg{] xf], tL ;a ljlwljwfgsf nflu ;do cg's"n /x]g .
tL ;a} ljlwsf] ;6\6fdf xfdL b'O{ ldnL k/dfTdf k/d]Zj/ / jgb]jtf, u|fdb]jtf,
hnb]jtf, :ynb]jtf, OGb|, clUg, jfo' / ;d:t b]jLb]jtf;dIf b'O{ s/ hf]/L jGbgf
ub{5f}F . d cfhpk|fGt o; 3/sf] dflnssf] cfb]zdf rNg]5' . cfhpk|fGt o; 3/sf]
dflnssf] ;Todf cl8u, cljrn /xg]5' . x] b]jLb]jtf xf] Û
xfd|f] ljjfxsf] ;fIfL algb]cf] . xfdLnfO{ cflzif b]cf] . d}n] d]/f dftflktfaf6
cfh cflzif dfUg ;lsgF . pxfFx¿ daf6 ljd'v geOlbg'xf];\ . d]/f bfh'efOx¿ /
cfkmGthgx¿ klg o; sbdsf sf/0f daf6 ljd'v geOlbpmg\ .Æ
p;n] lgs}a]/
b]jLb]jtfsf] k|fy{gf ul//xL . p;n] 3/leq cf]5\ofg, k"hfsf]7f, r'nf] cflb
7fpFdf cfkm\gf cf}Fnfn] /ª\uLg w;f{ sf]/L . p;n] cfhpk|fGt d}n] ub{} cfPsf
k"hfkf7sf cltl/St cfkm\gf] afNosfnb]lv l;s]sf hfg]sf k"hfljlwx¿ klg
ug{] eO{ eGg] :ki6 eof] . k"hfsf] yfnL af]s]/ pm aflx/ lg:sL . cf];f/fsf]
blIf0fL 5]pdf p;n] aln/x]sf] Pp6f lbof] /fvL . 6'qm'Ss a;]/ p;n] lgs}a]/
b]jLb]jtfx¿nfO{ k'sf/f ul//xL . d}n] cfFugdf pHofnf] km}lnof];\ eg]/ aflx/sf]
lah'nL aQL afn]F . pm cfFugsf] kNnf] 5]pdf k'uL . 5]paf6 clnslt lunf] df6f]
NofO{ . lunf] df6fn] lnk]/ ToxfF p;n] b]jk|ltdf :yfkgf u/L . p;n] ToxfF klg k"hf
u/L . To;kl5 pm 6\o'aj]ndf cfO{ . 6\o'aj]ndf gfub]jtfsf] k"hf ul/;s]kl5 pm
aNn dlt/ kmsL{ .
æxh'/ Û
/ft kl/;Sof] . t/ k"hfsf] sfo{ ;lsPsf] 5}g .Æ
p;n] egL .
æca s] ug'{kg{] sfd
afFsL /x\of] t <Æ
æc¿ t ;a}yf]s
;lsof], d]/f lkt[x¿sf] k"hf afFsL 5 . clg hnb]jtfsf] k"hf klg afFsL 5
.Æ
æs;f] u/f}F t ca
<Æ
æa"9L gbLdf
hfg'k5{ . ToxfF uP/ km]l/ ;a} b]jLb]jtfnfO{ cfx\jfg ug'{k5{ . ;a} lkt[x¿nfO{
klg cfx\jfg ug'{k5{ . clg a"9LgbLsf] k"hf ug'{k5{ . aNn pgLx¿n]
xfdLnfO{ klt–kTgL aGg xs k|bfg ug{]5g\ . xfdL;Fu cfh km"n3f]8f 5}g .
km"n3f]8fa]u/ eP klg k"hf t ug'{kl/xfNof] . csf{] ;fnsf] l;?jf d]nfdf
d PSsfO;j6f km"n3f]8f a"9LdfO{nfO{ r9fpg]5' .Æ
xfdL
a"9Lvf]nflt/ nfUof}F . cFWof/f] af6fdf 6r{nfO6sf] pHofnfdf klg lrKngaf6
aRg lgs} sl7g eof] . s]xLa]/df xfdL b'O{ vf]nfdf k'Uof}F . gbLsf] kfgLdf xft
8'afP/ p;n] egL– æx] a"9LdfO{ Û
x]/, xfdL;Fu cfh km"n3f]8f 5}g . km"n3f]8fa]u/ eP klg x[boaf6 pDn]/
cfPsf] elStefjsf ;fy ltd|f] k"hf ub{5' . cfu] ;fnsf] l;?jf d]nfdf l;d/agf dxf/fhnfO{
kfFrj6f / oxfF ltd|f] lsgf/df cfP/ PSsfO;j6f km"n3f]8f ltdLnfO{ r9fpg]5' .
ltdLn] xfd|f] /Iff u/ . xfd|f] hLjgdf e]naf9L gk;f];\ . v8]/L gk/f];\ . cfunfuL
/ xfjfx'/Laf6 xfdLnfO{ arfpm . x] 57L dfO{ Û x] hnsGof dfO{ ÛÆ
k"hfljlw ;sL
kms{]/ cfpFbf ;f9] cf7 of gf} ah]sf] lyof] xf]nf, 38L x]l/Pg .
æd}n] cfh laxfgb]lv
/fv]sf] j|t tf]8\g ldN5 ca . d]/f] j|t k"0f{ eof] .Æ olt eg]/ aflN6gdf
/fv]sf] kfgLaf6 Ps lunf; lemsL clg 3636 lkO{ .
æo; 3/sf] kfgL
===.Æ pm dlt/ x]/]/ d':s'/fO{ .
))))
No comments:
Post a Comment